Прагляд зыходнага тэксту старонкі Блюшчык плюшчападобны

{{Таксон
 | name              = Блюшчык плюшчападобны
 | image file        = Glechoma hederacea Bluszczyk kurdybanek 001.jpg
 | image title       = 
 | image descr       = Блюшчык плюшчападобны<br />Агульны выгляд квітнеючай расліны
 | regnum            = Расліны
 | parent            = Glechoma
 | rang              = Від
 | latin             = Glechoma hederacea
 | author            = [[L.]]
 | syn               = 
 | children          = 
 | range map         = 
 | range map caption = 
 | range map width   = 
 | range legend      = 
 | wikispecies       = Glechoma hederacea
}}
'''Блю́шчык плю́шчападо́бны<ref name="Киселевский">{{Крыніцы/Латино-русско-белорусский ботанический словарь|60}}</ref><ref name="ЛРКЛ">Назва згодна з {{ЛРКЛ}}</ref>, Расхо́днік, Каці́ная/Саба́чая мя́та, Го́рлечнік, Скуля́шнік'''<ref name="БП">[http://fito.of.by/belflow/glechoma_hederaceae.shtml Будра плющевидная — Блюшчык плюшчападобны (расходнік, горлечнік) — Glechoma hederaceae] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20080727031622/http://fito.of.by/belflow/glechoma_hederaceae.shtml |date=27 ліпеня 2008 }} {{ref-ru}}</ref><ref name="Буд">[http://lekmed.ru/lekarstva/lekarstvennye-rasteniya/bydra-plyuschevidnaya.html Будра плющевидная] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20111016114817/http://lekmed.ru/lekarstva/lekarstvennye-rasteniya/bydra-plyuschevidnaya.html |date=16 кастрычніка 2011 }} {{ref-ru}}</ref> {{Праслухаць|Be-блюшчык.ogg|праслухаць вымаўленне}} (''Glechóma hederácea'')<ref name="ЛР">Лекарственные растения и и их применение. Изд. 5-5, перераб. и доп. «Наука и техника». Мн., 1974. 592 с. с ил. (АН БССР. Ин-т эксперим. ботаники им. В. Ф. Купревича)</ref> — [[біялагічны від|від]] [[шматгадовыя расліны|шматгадовых]] [[трава|травяністых]] раслін [[Род (біялогія)|роду]] {{bt-bellat|Блюшчык|Glechoma}} сямейства {{bt-bellat|Ясноткавыя|Lamiaceae}}. Распаўсюджаны ва [[умераны клімат|ўмераным]] і [[міжземнаморскі клімат|міжземнаморскім]] клімаце [[Еўразія|еўразійскага]] [[кантынент]]а, на асобных тэрыторыях у [[Паўночная Амерыка|Паўночнай Амерыцы]].

На Беларусі з’яўляецца адным з двух відаў роду [[Блюшчык]]. Другі від — {{bt-bellat|блюшчык цвёрдаваласісты|Glechoma hirsuta}}<ref>[http://hbc.bas-net.by/plantae/allplantras.php?aaafam=-+%F1%E5%EC%E5%E9%F1%F2%E2%EE+-&gen=Glechoma Растения Беларуси]</ref>.

== Этымалогія ==
Беларуская назва — скажонае ''плюшчык'', г. зн. «маленькі плюшч»<ref name="БП"/>. Іншыя назвы ў масе сваёй абыгрываюць падабенства расліны адначасова да мяты і плюшча, і яе ўласцівасць хутка распаўсюджвацца па паверхні зямлі — ''сабачая/каціная мята, расходнік''. Назва ''горлечнік'' можа апісваць будову кветкі<ref name="БП"/>. [[Эліза Ажэшка|Элізай Ажэшка]] запісана назва ''скуляшнік'' з наступным тлумачэннем: «''Пад лісцем гэтай расліны ўтвараюцца ўвосень маленькія нарасты, а ўсякія нарасты, балячкі і г.д. называюцца па-беларуску '''скулы'''. Адгэтуль назва расліны, да таго ж служыць яна лякарствам супраць усялякіх скул альбо бародавак, балячак і г.д.''<ref>[http://geraldika.by/myproject/referaty/belarus/belprosa/001/005-3.htm Эліза Ажэшка. Людзі і кветкі над Нёманам] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20120118072640/http://geraldika.by/myproject/referaty/belarus/belprosa/001/005-3.htm |date=18 студзеня 2012 }}</ref>».

Рэгіянальныя назвы расліны прыводзіць А. Кісялеўскі<ref name="Киселевский"/>: На Брэшчыне расходнік гародны, расходнік лесавы<ref>[[Міхал Адольфавіч Федароўскі|Federowski M.]] Lud Bialoruski na Rusi litewskiej. Krakow, I, 1897</ref>, на Гродзеншчыне плюшчык<ref name="Ан">{{нп3|Мікалай Іванавіч Аненкаў|Анненков Н.|ru|Анненков, Николай Иванович}} [[:s:ru:Ботанический словарь (Анненков)/Glechoma hederacea/ДО|Ботанический словарь]], Спб, 1878</ref>, на Магілёўшчыне каціная мята, мята кашачча, расходнік<ref>Васількоў І. Г. Матэрыялы да флоры Горацкага раёна. Праца навуковага таварыства па вывучэнню Беларусі, т. III. Горы-Горкі, 1927</ref><ref name="ReferenceA">{{нп3|Міхаіл Васільевіч Рытаў|Рытов М. В.|ru|Рытов, Михаил Васильевич}} Русские лекарственные растения. т. I. Петроград, 1918</ref><ref>[[Канстанцін Аляксандравіч Чалоўскі|Чоловский К.]] Опыт описания Могилевской губернии. По программе и под редакцией А. С. Дембовецкого, кн. I. Могілев.</ref>, на Смаленшчыне каціная мята, сабачча мята<ref name="Ан"/><ref name="ReferenceA"/>.

== Сінонімы ==
Расліна валодае багатай сінанімікай<ref>[http://www.tela-botanica.org/eflore/BDNFF/4.02/nn/30252/synonymie Tela Botánica] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20081202170703/http://www.tela-botanica.org/eflore/BDNFF/4.02/nn/30252/synonymie |date=2 снежня 2008 }}</ref>:

* {{bt|Nepeta hederacea|([[L.]]) [[Trevis.]], 1842}}<ref name="USDA NRCS">[http://plants.usda.gov/java/nameSearch?keywordquery=Glechoma+hederacea&mode=sciname&submit.x=12&submit.y=8 USDA NRCS]</ref>
* {{bt|Glechoma micrantha|Boenn. ex Rchb. 1831}}
* {{bt|Glechoma hederacea var. micrantha|P.Fourn. 1937}}
* {{bt|Glechoma rotundifolia|Raf. 1813}}
* {{bt|Glechoma magna|Mérat 1812}}
* {{bt|Glechoma lamiifolia|Schur 1853}}
* {{bt|Glechoma hindenburgiana|Graebn. 1919}}
* {{bt|Glechoma heterophylla|Opiz 1824}}
* {{bt|Glechoma hederacea subsp. glabriuscula|(Neilr.) Gams in Hegi 1927}}
* {{bt|Glechoma bulgarica|Borbás 1893}}
* {{bt|Nepeta glechoma|Benth. 1834}}
* {{bt|Glechoma longicaulis|Dulac 1867}}
* {{bt|Glechoma borealis|Salisb. 1796}}
* {{bt|Chamaeclema hederacea|(L.) Moench}}
* {{bt|Chamaecissos hederaceus|(L.) Nieuwl. & Lunell in Lunell 1916}}
* {{bt|Calamintha hederacea|(L.) Scop.}}

== Батанічнае апісанне ==
[[Файл:Glechoma hederacea Sturm27.jpg|thumb|left|250px|''Блюшчык плюшчападобны''. <br /> [[Батанічная ілюстрацыя]] [[Якаб Штурм|Якаба Штурма]] з кнігі ''Deutschlands Flora in Abbildungen'', 1796]]
[[Файл:Glechoma hederacea ENBLA03.jpg|220px|thumb|Ліст<br />
Верхняя, ніжняя часткі і край ліста]]

Блюшчык плюшчападобны — шматгадовая трава з паўзучым голым ці пакрытым кароткімі валаскамі [[сцябло]]м даўжынёй 10-40 см, са шматлікімі ўкаранёнымі [[Парастак|парасткамі]]. Сцябло чатырохграннае, укараняецца ў вузлах<ref name="ЛР"/>.

Ніжнія лісткі пупышкападобныя або круглява-пупышкападобныя з доўгімі хвосцікамі, буйнагародчатыя, верхнія круглява-сэрцападобныя на кароткіх хвосціках ці амаль сядзячыя, на сцябле размешчаны супраціўна. Па краях — буйнакруглазубчатыя, голыя ці рассеяна апушаныя кароткімі валаскамі<ref name="ЛР"/>.
[[Файл:Glechoma hederacea3 ies.jpg|thumb|250px|left|Верхняя частка квітнеючага сцябла]]
[[Файл:Glechoma hederacea2 ies.jpg|thumb|250px|Кветка]]
[[Кветканос]]ныя пабегі прыўздымаюцца. [[Кветка|Кветкі]] маленькія, трубчастыя, [[Губа, батаніка|двухгубыя]], фіялетавыя або сінявата-ліловыя, блакітнаватыя, рэдка — белыя, сабраныя пучкамі па 3-4 штукі ў [[пазуха, батаніка|пазухах]] сярэдніх і верхніх лістоў. Калякветнік двайны. Вяночак коратка пушысты, верхняя губа яго адваротнасарцавідная, плоская, ніжняя даўжэй верхняй, з трыма яйкападобнымі бакавымі лопасцямі<ref name="ЛР"/>. У вяночку 5 пялёсткаў даўжынёй 10-20 мм. Тычынак чатыры, з іх дзве кароткія. Песцік адзін.

[[Формула кветкі]] <math>\downarrow \; K_{(5)} \; [C_{(5)} \; A_{4}] \; G_{\underline{(|2)}}</math>

[[Цвіценне]] ў маі-жніўні<ref name="ЛР"/>.

[[Плод]] распадны, складаецца з 4 яйкападобных гладкіх [[Арэшак|арэшкаў]] даўжынёй да 2 мм ад светла-карычневага да цёмна-карычневага колеру. Плады спеюць у чэрвені-жніўні<ref name="Ruprecht Düll 2005">Ruprecht Düll, Herfried Kutzelnigg: Taschenlexikon der Pflanzen Deutschlands Quelle & Meyer Verlag, Wiebelsheim, 2005, S. 224. ISBN 3-494-01397-7.</ref>.

Каранёвая сістэма складаецца з пучкоў, звязаных з паўзучым карэнішчам, якое таксама трымае 10-20 пабегаў.

Валодае моцным своеасаблівым пахам і горкім, злёгку пякучым, смакам.

=== Размнажэнне ===
[[Файл:Maajala juur.jpg|250px|thumb|Расліна з каранямі]]
З-за вельмі хуткага росту і багатага галінавання, пабегі забяспечваюць [[вегетатыўнае размнажэнне]]. Таксама можа размнажацца карэнішчамі.

Кветкі ў асноўным апыляюцца {{bt-bellat|Чмялі{{!}}чмялямі|Bombus}}, іх наведваюць прадстаўнікі сямействаў {{bt-bellat|Журчалкі|Syrphidae}} і {{bt-bellat|Жужала|Bombyliidae}} (род {{bt-bellat||Bombylius}}), таксама жукі і мурашкі. Журчалкі бяруць толькі пылок<ref name="Ruprecht Düll 2005"/>.

Таксама на кветкі блюшчыка прылятае мноства дзікіх пчол, у тым ліку {{bt-bellat||Anthophora furcata}}, {{bt-bellat||Anthidum manicatum}}, {{bt-bellat||Anthophora plumipes}}, {{bt-bellat||Anthophora quadrimaculata}}, {{bt-bellat||Osmia aurulenta}}, {{bt-bellat||Osmia caerulentes}}, {{bt-bellat||Osmia uncinata}}. Сярод іншых насякомых-наведвальнікаў называюцца {{bt-bellat||Anthocharis cardamines}}, {{bt-bellat|лімонніца звычайная|Gonepteryx rhamni}} і {{bt-bellat|бялянка бручкавая|Pieris napi}}<ref>{{Cite web |url=http://www.floraweb.de/pflanzenarten/schmetterlinge.xsql?suchnr=2711&sipnr=2711& |title=Schmetterlingsfutterpflanze |access-date=23 кастрычніка 2011 |archive-date=18 лістапада 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111118201023/http://floraweb.de/pflanzenarten/schmetterlinge.xsql?suchnr=2711&sipnr=2711& |url-status=dead }}</ref>. Некаторыя насякомыя, у тым ліку {{bt-bellat||Rondaniola bursaria}}<ref>[http://www.bioimages.org.uk/html/r162875.htm Rondaniola bursaria (Bremi) (Lighthouse Gall)]</ref>, {{bt-bellat||Liposthenes glechomae}}<ref>[http://www.bladmineerders.nl/gallen/liposthenes/glechomae/glechomae.htm Liposthenes glechomae (Linnaeus, 1758)] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20070908115739/http://www.bladmineerders.nl/gallen/liposthenes/glechomae/glechomae.htm |date=8 верасня 2007 }}</ref> і {{bt-bellat||Liposthenes latreillei}}<ref>[http://www.bioimages.org.uk/html/r38647.htm Liposthenes latreillei (Kieffer, 1898) (a gall wasp)]</ref> пакідаюць {{Не перакладзена 3|Гал, біялогія|галы|ru|Галл (биология)}} на яго лістах.

Плады {{Не перакладзена 3|Мірмекахарыя|распаўсюджваюцца мурашкамі|ru|Мирмекохория}}.

=== Генетыка ===
[[Лік храмасом]] роўны 2n = 18, 36. Блюшчык плюшчападобны лічыцца дыплоідным<ref>Manfred A. Fischer (Red.): Exkursionsflora für Österreich, Liechtenstein und Südtirol. Oberösterreichisches Landesmuseum, Linz 2005, ISBN 3-85474-140-5</ref>.

== Распаўсюджванне і экалогія ==
[[Файл:Glechoma hederacea Minsk.jpg|250px|thumb|Блюшчык плюшчападобны ў [[Мінск]]у]]
Расце па [[хмызняк]]овых зарасніках, у палях, ліставых і змяшаных [[лес|лясах]], на сырых [[луг]]ах і як [[пустазелле]] каля жылля<ref name="ЛР"/>. Расліна ценевынослівая і аддае перавагу вільготным, цяжкім, урадлівым вапняковым глебам, багатым мінераламі, асабліва злучэннямі азоту. Часцей за ўсё расце на глебах з pH ад 5,5 да 7,5, але добра развіваецца і пры pH 4,0<ref>Hutchings & Price: Glechoma hederacea 1999</ref>.

Добра пераносіць частую касьбу і ўмераны выпас быдла<ref>Hartmut Dierschke, Gottfried Briemle: Kulturgrasland. Ulmer Verlag, Stuttgart 2002. ISBN 3-8001-3816-6</ref>.

[[Арэал]]<ref>[http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?316891 Па даных ''GRIN''] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20111123055723/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?316891 |date=23 лістапада 2011 }}</ref> — практычна ўся [[Еўропа]] (уключаючы [[Усходняя Еўропа|Усходнюю]]) і зона [[умераны клімат|ўмеранага клімату]] [[Азія|Азіі]]: паўночны захад [[Пярэдняя Азія|Пярэдняй Азіі]] ([[Турцыя]]), [[Закаўказзе]] ([[Грузія]] і [[Азербайджан]]), паўночны ўсход [[Сярэдняя Азія|Сярэдняй Азіі]] ([[Казахстан]]), [[Кітай]] (правінцыя [[Сіньцзян]])<ref name="Губанов">Губанов И. А., Киселёва К. В., Новиков В. С., Тихомиров В. Н. Иллюстрированный определитель растений Средней России — М.: Т-во научных изданий КМК, Ин-т технологических исследований, 2004. — Т. 3. — С. 124. — ISBN 5-87317-163-7</ref>.

У [[Расія|Расіі]] сустракаецца ў [[Еўрапейская частка Расіі|еўрапейскай частцы]], на [[Паўночны Каўказ|Паўночным Каўказе]] і ў [[Дагестан]]е, ва [[Усходняя Сібір|Усходняй]] і [[Заходняя Сібір|Заходняй]] [[Сібір]]ы. Адзінкавыя месцазнаходжанні вядомыя на [[Далёкі Усход|Далёкім Усходзе]]<ref name="ЛР"/>.

У Беларусі расце па ўсёй тэрыторыі<ref name="ЛР"/>.

Блюшчык плюшчападобны быў занесены і [[натуралізацыя|натуралізаваўся]] ў [[Паўночная Амерыка|Паўночнай Амерыцы]], дзе лічыцца злосным пустазеллем у штатах [[Кентукі]], [[Небраска]] і [[Вісконсін]] у [[ЗША]]<ref name="USDA NRCS"/>.

== Хімічны склад ==
[[Файл:Marco d'Oggiono (attr.) - Girl with Cherries - Metropolitan Museum of Art.jpg|250px|thumb|Дзяўчына з вішнямі. Прыпісваецца {{нп3|Марка д’Аджона||ru|Марко д’Оджоно}}. На дзяўчыне вянок з блюшчыка плюшчападобнага<ref>[https://www.metmuseum.org/art/collection/search/437332 Girl with Cherries] {{ref-ru}}</ref>]]

Надземная частка расліны ўтрымлівае дубільныя рэчывы, {{Не перакладзена 3|горкія рэчывы|горкія рэчывы|cs|Hořčiny}}, [[сапанін]]ы, смолы, [[халін]], эфірныя алеі (0,03-0,06 % у сухой расліне), солі калію, свабодныя [[Амінакіслата|амінакіслоты]]: [[метыянін]], [[цыстэін]], [[сярын]]<ref name="ЛР"/>.

Наяўнасць свабоднага метыяніну адыгрывае вялікую ролю ў абмене фасфатыдаў, ператвараючы этаналамін у халін і назад<ref>Трутнева Е. А., Ананичев А. В. К фармакологическому и химическому изучению будры плющевидной. Фармакология и токсикология, № 4, 1964</ref>

У лісці ў перыяд цвіцення ўтрымліваюцца вітамін C (30-32,8 мг%), правітамін А (8,2 мг%).

У кветцы ўтрымліваюцца фруктоза, глюкоза і цукроза ў адносінах 1,0:1,1:3,6. Нектара ў кветцы звычайна 0,3 мкл з сярэдняй колькасцю цукру каля 43 %.

У расліне ўтрымліваюцца {{Нп3|цынеол||ru|Цинеол}}, [[альфапінен]], {{Нп3|апігенін||uk|Апігенін}}, {{Нп3|бэта-сітастэрол||fr|β-sitostérol}}, {{Нп3|барнеол||ru|Борнеол}}, {{Нп3|кафейная кіслата||ru|Кофейная кислота}}, {{Нп3|фярулавая кіслата||fr|Acide férulique}}, {{Нп3|флавоны||fr|Flavone (groupe)}}, [[ёд]], {{Нп3|люцэалін||fr|Lutéoline}}, [[ментол]], {{Нп3|рутазід||ru|Рутозид}}<ref>[http://www.altnature.com/gallery/Ground_Ivy.htm Ground Ivy] {{ref-en}}</ref><ref>[http://www.informationhospitaliere.com/actualite-5886-huile-marc-olive-hypertendus.html De l’huile de marc d’olive pour les hypertendus] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20160303191117/http://www.informationhospitaliere.com/actualite-5886-huile-marc-olive-hypertendus.html |date=3 сакавіка 2016 }} {{ref-fr}}</ref>.

== Значэнне і ўжыванне ==
[[Файл:Glechoma hederacea 01.jpg|250px|thumb|Кветкі блюшчыка прывабныя для многіх насякомых]]
Вяснова-летні доўгаквітнеючы [[меданос]], які дае светла-жоўты духмяны [[мёд]]. Пчолы бяруць з блюшчыка [[Нектар (цукрысты сок)|нектар]] ва ўмеранай колькасці; вясной наведваюць часцей<ref>Абрикосов Х. Н. и др. Будра плющевидная // [http://ashipunov.info/shipunov/school/books/slovarj-sprav_pchelovoda_1955.djvu Словарь-справочник пчеловода] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20120107195254/http://ashipunov.info/shipunov/school/books/slovarj-sprav_pchelovoda_1955.djvu |date=7 студзеня 2012 }} / Сост. Федосов Н. Ф — М.: Сельхозгиз, 1955. — С. 36</ref>.

Да пачатку вырошчвання хмелю блюшчыкам карысталіся для кансервавання піва з-за наяўнасці ў ім горкіх рэчываў<ref name="HP"/>.

Змяшчае эфірныя алеі (0,03-0,06 % у сухой расліне), з-за чаго выкарыстоўваецца для араматызацыі і прыгатавання танізуючых напояў. Лісце можна ўжываць у ежу для падрыхтоўкі супоў і ў якасці зялёнага салата<ref>Esther Gallwitz: Kleiner Kräutergarten — Blumen und Kräuter bei den Alten Meistern im Städel, Suhrkamp Taschenbuch Verlag, Frankfurt am Main 1992, ISBN 3-458-33518-8, S. 140</ref>.

=== Медыцынскае прымяненне ===
Лекавая расліна, выкарыстоўваецца ў нямецкай і французскай навуковай медыцыне<ref name="БП"/>.

Выкарыстоўваецца як антысептычны, раназагойваючы сродак, для араматызацыі напояў, паляпшэння смаку і паху мікстур.

У медыцыне [[Заходняя Еўропа|Заходняй Еўропы]] расліну выкарыстоўваюць пры [[запаленне лёгкіх|запаленні лёгкіх]], [[бранхіяльная астма|бранхіяльнай астме]], захворваннях [[печань|печані]] і [[жоўцевы пузыр|жоўцевага пузыра]], [[шчытападобная залоза|шчытападобнай залозы]], скуры, пры [[мочакаменная хвароба|мочакаменнай хваробе]]<ref name="ЛР"/>.

У народнай медыцыне блюшчык лічыцца адхарквальным, страўнікавым, мачагонным, жоўцегонным, супрацьзапаленчым і болесуцяшальным сродкам. Надземную частку выкарыстоўваюць пры застарэлых грудных катарах, хваробах мачавога пузыра, ліхаманцы, прастудзе, хваробах скуры, горла, селязёнкі, базедавай хваробе, ангінах, бранхіяльнай астме, болях пасля родаў, сухотах лёгкіх, хваробах нырак, печані (жаўтусе і пухлінах)<ref name="ЛР"/>.

У традыцыйнай кітайскай медыцыне блюшчык таксама выкарыстоўваецца для лячэння пнеўманіі і нефрыту<ref>[http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=2&taxon_id=200019682 Glechoma hederacea in der Flora of China, Volume 17, 1994, S. 118]</ref>.

Вонкава выкарыстоўваюць пры лячэнні ран, язваў, пухлін<ref name="ЛР"/>, пры пераломах касцей і вывіхах, сутаргах канечнасцей. Свежымі лістамі лечаць каросту і розныя скурныя хваробы. Прымочкі з адвару ўжываюць пры слёзацёку.

У гамеапатыі выкарыстоўваюць эсенцыю са свежых раслін з кветкамі, якая з’яўляецца прафілактычным сродкам супраць [[Атручванне свінцом|атручванняў свінцом]] у мастацкіх майстэрнях і ў малярнай вытворчасці<ref name="БП"/>.

У ветэрынарыі ўжываюць як глістагонны сродак<ref name="Буд"/>.

=== Дэкаратыўнае значэнне ===
[[Файл:Glechoma hederacea camp-militaire-st-fuscien 80 11042007 1.jpg|250px|thumb|Покрыва са шматлікіх раслін]]

Хоць шмат дзе і лічыцца пустазеллем, выкарыстоўваецца як дэкаратыўная расліна. Выведзены гатунак з белымі бакамі ліставых пласцінак<ref name="БП"/>.

З-за схільнасці блюшчыка плюшчападобнага ўтвараць пляцоўкі, поўнасцю пакрытыя дываном з раслін, можа выкарыстоўвацца на клумбах і [[Альпінарый|альпійскіх горках]]<ref>Walter Dietl & Manuel Jorquera: Wiesen- und Alpenpflanzen. Österreichischer Agrarverlag, Wien 2004, ISBN 3-7040-2082-6; Maria Teresa Della Beffa: Der große Naturführer Kräuter. Kaiser Verlag, Klagenfurt 2005, ISBN 3-7043-1314-9</ref>. З’яўляецца пустазеллем на газоне, бо не дае расці іншым відам раслін.

Кветкі выкарыстоўваюць часам для ўпрыгожвання тартоў.

== Атрутнасць ==
Расліна лічыцца атрутнай, прымаць трэба з асцярожнасцю<ref name="ЛР"/>. Ёсць указанні на атрутнасць блюшчыка для млекакормячых, асабліва для коней<ref name="RDK">Roth, Daunderer, Kormann: Giftpflanzen. Pflanzengifte. Nikol, Hamburg, S. 374f. ISBN 3-933203-31-7 (Nachdruck einer Auflage von 1994)</ref>, але і для іншых жывёл, напрыклад, грызуноў<ref name="HP">Hutchings & Price: Glechoma hederacea 1999.</ref>. На пашы расліна жывёламі не паядаецца, але засмечанае ёю сена можа выклікаць іх атручванне. У выпадку паглынання блюшчыка адбываецца паражэнне органаў дыхання (ацёк лёгкіх<ref name="БП"/>), слабасць сэрца, абцяжаранае дыханне, пашырэнне зрэнак, моцнае аддзяленне поту, выцяканне пены з носа, сінюха слізістых абалонак<ref name="Буд"/>.

Першая дапамога складаецца ў прызначэнні слабільных сродкаў і правядзенні сімптаматычнай тэрапіі (ужыванне ўзбуджальных, сардэчных і іншых сродкаў). Добры тэрапеўтычны эфект дае ўвядзенне хлорыстага кальцыю<ref name="Буд"/>.

Атручванні ў людзей не зафіксаваныя<ref name="RDK"/>.

== Збор, перапрацоўка і захоўванне ==
Збіраюць расліну ў перыяд цвіцення, хутка сушаць у цені і захоўваюць у зачыненых скрынках або слоіках, высланых паперай.

== Зноскі ==
{{reflist|2}}

== Літаратура ==
* Губанов И. А., Киселёва К. В., Новиков В. С., Тихомиров В. Н. 1091. Glechoma hederacea L. — Будра плющевидная // [http://herba.msu.ru/shipunov/school/books/gubanov2004_illustr_opred_rast_sred_rossii_3.djvu Иллюстрированный определитель растений Средней России. В 3-х томах] — М.: Т-во науч. изд. КМК, Ин-т технолог. иссл, 2004. — Т. 3. Покрытосеменные (двудольные: раздельнолепестные). — С. 124. — ISBN 5-87317-163-7.
* В. И. Чопик, Л. Г. Дудченко, А. Н. Краснова; «Дикорастущие полезные растения Украины» Справочник; Киев, Наукова думка, 1983.
* Лекарственные растения и и их применение. Изд. 5-5, перераб. и доп. «Наука и техника». Мн., 1974. 592 с. с ил. (АН БССР. Ин-т эксперим. ботаники им. В. Ф. Купревича)

== Спасылкі ==
* {{GRIN|taxon|316891}} {{ref-en}}
* {{EOL|483313}} {{ref-en}}
* {{Плантарыум|17615|Будра плющевидная}}
{{Бібліяінфармацыя}}
{{Добры артыкул|Біялогія}}

[[Катэгорыя:Мятныя]]
[[Катэгорыя:Дэкаратыўныя расліны]]
[[Катэгорыя:Лекавыя расліны]]
[[Катэгорыя:Меданосныя расліны]]
[[Катэгорыя:Травы]]
[[Катэгорыя:Расліны, апісаныя ў 1753 годзе]]