Прагляд зыходнага тэксту старонкі Луі дэ Бройль

{{Вучоны 
 |Імя                  = Луі дэ Бройль
 |Арыгінал імя         = {{lang-fr|Louis de Broglie}}
 |Фота                 = Broglie Big.jpg
 |Шырыня               = 
 |Подпіс               = 
 |Месца нараджэння     = 
 |Месца смерці         = 
 |Грамадзянства        = 
 |Навуковая сфера      = 
 |Месца працы          = 
 |Навуковая ступень    = 
 |Навуковае званне     = 
 |Альма-матэр          =
 |Навуковы кіраўнік    = 
 |Знакамітыя вучні     = 
 |Вядомы як            = адзін з заснавальнікаў [[Квантавая механіка|квантавай механікі]]
 |Узнагароды і прэміі  = 
 |Роспіс               = 
 |Шырыня роспісу       = 
 |Сайт                 = 
}}
'''Луі дэ БРОЙЛЬ''' ({{ДН|15|8|1892}} — {{ДС|19|3|1987}}) — французскі фізік, лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па фізіцы|Нобелеўскай прэміі па фізіцы]] (1929), за адкрыццё хвалевай прыроды [[электрон]]а. Член і часовы сакратар [[Французская акадэмія навук|Французскай акадэміі навук]].

== Жыццё ==
Нарадзіўся ў арыстакратычнай сям'і герцагскага тытулу. Вывучаў гісторыю, затым звярнуўся да матэматыкі і фізікі. У час вайны, 4 гады служыў салдатам у радыёсувязі. Пасля, працягваў даследаванні ў агульнай фізіцы.

== Дзейнасць ==
Дзякуючы тлумачэнням [[Альберт Эйнштэйн|Эйнштэйна]] — [[фотаэфект]]у і тлумачэнню эфекту выпраменьвання [[абсалютна чорнае цела|абсалютна чорнага цела]] [[Макс Планк|Макса Планка]], дэ Бройль у сваёй доктарскай дысертацыі ў 1924 г. прадставіў гіпотэзу электронных хваль і выказаў здагадку, што да руху электрона трэба далучыць яшчэ адну ўласцівасць — уласцівасць хваль. Гэтая здагадка спачатку выклікала ў навуковай грамадскасці насмешкі, аднак яго тэорыя была пацверджана Цэймерам і Клінтанам Дэвісанам у 1927 г. У эксперыменце, які даказаў дыфракцыю электронаў у крышталях, дзе дыфракцыйны малюнак сведчыў аб хвалепадобнай прыродзе электронаў. З-за гэтае адкрыццё дэ Бройлю была прысуджана Нобелеўская прэмія.

Таксама гіпотэза дэ Бройля стала адным з асноўных пастулатаў новай [[квантавая механіка|квантавай механікі]].

== Хваля дэ Бройля ==
{{Асноўны артыкул|Хваля дэ Бройля}}

Даўжыня хвалі дэ Бройля
: <math>\lambda = \frac{h}{p} = \frac {h}{\gamma mv} = \frac {h}{mv} \sqrt{1 - \frac{v^2}{c^2}},</math>
дзе <math>\lambda</math> — [[даўжыня хвалі]], ''h'' — [[пастаянная Планка]], ''p'' — [[імпульс]], ''m'' — [[маса спакою]] часціцы, ''c'' — [[скорасць святла]], ''v'' — скорасць часціцы, ''γ'' — множнік Лорэнца.

== Публікацыі ==
* ''Recherches sur la théorie des quanta'' (Researches on the quantum theory), Thesis, Paris, 1924.
* ''Ondes et mouvements'' (Waves and Motions). Paris: Gauthier-Villars, 1926.
* ''Rapport au 5e Conseil de Physique Solvay.'' Brussels, 1927.
* ''La mécanique ondulatoire'' (Wave Mechanics). Paris: Gauthier-Villars, 1928.
* ''Matière et lumière'' (Matter and Light). Paris: Albin Michel, 1937.
* ''Une tentative d'interprétation causale et non linéaire de la mécanique ondulatoire: la théorie de la double solution.'' Paris: Gauthier-Villars, 1956.
** English translation: ''Non-linear Wave Mechanics: A Causal Interpretation.'' Amsterdam: Elsevier, 1960.
* ''Sur les sentiers de la science'' (On the Paths of Science).
* ''Introduction à la nouvelle théorie des particules de M. Jean-Pierre Vigier et de ses collaborateurs.'' Paris: Gauthier-Villars, 1961. Paris: Albin Michel, 1960.
** English translation: ''Introduction to the Vigier Theory of elementary particles.'' Amsterdam: Elsevier, 1963.
* ''Étude critique des bases de l'interprétation actuelle de la mécanique ondulatoire.'' Paris: Gauthier-Villars, 1963.
** English translation: ''The Current Interpretation of Wave Mechanics: A Critical Study.'' Amsterdam, Elsevier, 1964.
* ''Certitudes et incertitudes de la science'' (Certitudes and Incertitudes of Science). Paris: Albin Michel, 1966.

{{зноскі}}

== Літаратура ==
* Луј де Број и физика честица и поља, Зборник радова са Научног скупа псовећеног стогодишњици рођења Луја де Броја, Свеске физичких наука, VI(1) 1-182, Београд, 1993., Институт за теоријску физику Београд.

== Спасылкі ==
{{commons|Louis de Broglie}}
* «[http://www.academie-francaise.fr/immortels/base/academiciens/fiche.asp?param=580 Бесмяротны дэ Бройль] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20041212175715/http://www.academie-francaise.fr/immortels/base/academiciens/fiche.asp?param=580 |date=12 снежня 2004 }}» (ФАН)
* «[http://www.nobel.se/physics/laureates/1929/broglie-bio.html Луі дэ Бройль — Жыццяпіс] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20040904083428/http://www.nobel.se/physics/laureates/1929/broglie-bio.html |date=4 верасня 2004 }}» (Нобелеўская фундацыя)
* [http://pages.prodigy.net/ptheroff/gotha/broglie.html Paul Theroff (2005) An Online Gotha: Broglie Genealogy] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20081222021111/http://pages.prodigy.net/ptheroff/gotha/broglie.html |date=22 снежня 2008 }}

{{Нобелеўская прэмія па фізіцы 1926—1950}}
{{продкі}}
{{Бібліяінфармацыя}}

{{DEFAULTSORT:Дэ Бройль Луі}}
[[Катэгорыя:Фізікі Францыі]]
[[Катэгорыя:Лаўрэаты Нобелеўскай прэміі па фізіцы]]
[[Катэгорыя:Лаўрэаты прэміі Калінгі]]
[[Катэгорыя:Удзельнікі Першай сусветнай вайны (Францыя)]]