Прагляд зыходнага тэксту старонкі Мудранка

{{Таксон
 |image file        = 
 |image descr       = {{Bt-bellat|Мудранка чатырохлістая|Paris quadrifolia}}
 |regnum            = Расліны
 |parent            = 
 |rang              = Род
 |latin             = Paris
 |author            = [[L.]]
 |syn               = 
 |typus             = 
 |children name     = Віды
 |children          = ''[[#Віды|Гл. тэкст]]''
 |range map         = 
 |range map caption = 
 |range map width   = 
 |range legend      = 
 |wikispecies       = Paris
 |grin              = 8900
}}
'''Мудранка'''<ref name="Киселевский">{{Крыніцы/Латино-русско-белорусский ботанический словарь|93}}</ref> (''Páris'') — [[Род (біялогія)|род]] [[Аднадольныя|аднадольных]] раслін сямейства {{bt-bellat||Melanthiaceae}}.

Від {{bt-bellat|мудранка чатырохлістая|Paris quadrifolia}} у прыродзе, як правіла, прадстаўлена [[Плоіднасць|паліплоіднымі]] формамі з трыма, чатырма ці пяццю наборамі храмасом. У сувязі з утварэннем незбалансаваных [[Гамета|гамет]] пры [[меёз]]е, [[палавое размнажэнне]] мае адносна малое значэнне. Гэты від прадстаўляе сабой важны мадэльны аб’ект [[Папуляцыйная генетыка|папуляцыйнай генетыкі]].

Прадстаўнікі роду доўгі час захоўвалі сусветны рэкорд па памеры [[геном]]у сярод раслін — 132,50 [[Грам|пг]]<ref name="Открыт самый большой в мире геном ядерной клетки">[http://www.yuga.ru/news/203750/ Открыт самый большой в мире геном ядерной клетки — ЮГА.ру]</ref>.

== Батанічнае апісанне ==
[[Файл:Paris_quadrifolia_Sturm45.jpg|злева|міні|{{bt-bellat|Мудранка чатырохлістая|Paris quadrifolia}} — [[тыпавы від]] роду. {{Бат.іл.|Ліндман}}]]
[[Шматгадовыя расліны|Мнагалетнік]] вышынёй да 40 см з паўзучым [[карэнішча]]м.

Лістаразмяшчэнне мутоўчатае. У адрозненне ад большасці аднадольных, жылкаванне ліста ў мудранкі сеткаватае.

Зялёная [[кветка]] складаецца з чатырох [[чашалісцік]]аў, чатырох [[Пялёстак|пялёсткаў]] (часам тых і іншых разам бывае 4-6), васьмі [[Тычынка|тычынак]] і 4-5-гнездавай [[Завязь|завязі]], якая ператвараецца ў чорную ягаду. Цвіце ў чэрвені — ліпені.

Формула кветкі: {{Nobr|<math>\ast K_{4} \; C_{4}\; A_{4+4} \; G_{(\underline4)}</math>}}<ref name="Barabanov">{{кніга|аўтар=Барабанов, Е. И.|загаловак=Ботаника: учебник для студ. высш. учеб. заведений|месца=М|выдавецтва=Издат. центр «Академия»|год=2006|старонкі=364|старонак=448|isbn=5-7695-2656-4}}</ref>.

Сустракаюцца асобнікі з пяццю лістамі і пяцерным лікам частак кветкі.

== Распаўсюджанне і асяроддзе пражывання ==
Від {{Bt-bellat|мудранка чатырохлістая|Paris quadrifolia}} расце ў цяністых [[Лес|лясах]] усёй [[Цэнтральная Еўропа|Цэнтральнай Еўропы]] і лясах [[Умераны клімат|умеранага пояса]] [[Азія|Азіі]] да [[Камчатка|Камчаткі]]. На [[Каўказ]]е расце {{Bt-bellat||Paris incompleta}}, у [[Гімалаі|Гімалаях]] — {{Bt-bellat||Paris  polyphylla}} з васьмю — дзесяццю лістамі пад кветкай і 4-5-дольнымі кветкамі.
[[Файл:Warming-Skudbygning-Fig19-Paris-quadrifolia.jpg|справа|міні|Карэнішча мудранкі чатырохліставай. З кнігі [[Іаганес Эўгеніус Вармінг|І. Вармінга]] ''Om Skudbygning, Overvintring og Foryngelse'', 1884]]

== Гаспадарчае значэнне і прымяненне ==
Мудранка чатырохлістая — важны мадэльны аб’ект [[Папуляцыйная генетыка|папуляцыйнай генетыкі]]. Расліна вельмі [[Яд|атрутная]]<ref>[[Сяргей Васілевіч Бесараб|Сергей Бесараб]] [https://habr.com/ru/post/568808/ Токсины растений. User Stories] // Хабр — habr.com, 22 ліпеня 2021, 01:21</ref>, але сушаныя [[Ягада|ягады]] і [[Ліст|лісце]] ўжываюцца ў [[Народная медыцына|народнай медыцыне]].

== Батанічная класіфікацыя ==

=== Віды ===
Па дадзеных [[The Plant List]] на 2013 год<ref>{{Cite web|url=http://www.theplantlist.org/1.1/browse/A/Melanthiaceae/Paris/|title=Species in ''Paris''|date=2010|work=The Plant List (2013). Version 1. Published on the Internet; http://www.theplantlist.org/|publisher=Royal Botanic Gardens, Kew and Missouri Botanical Garden|lang=en|accessdate=2015-08-19|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170904124847/http://www.theplantlist.org/1.1/browse/A/Melanthiaceae/Paris/|archivedate=4 верасня 2017|url-status=dead}}</ref>, у склад роду ўваходзяць 27 [[Біялагічны від|відаў]]:{{Калонкі|2}}
* {{Bt-latbel|Paris axialis||aut=[[H.Li]]}}
* {{Bt-latbel|Paris bashanensis||aut=[[F.T.Wang]] & [[Tang]]}}
* {{Bt-latbel|Paris caobangensis||aut=[[Y.H.Ji]], H.Li & [[Z.K.Zhou]]}}
* {{Bt-latbel|Paris cronquistii||aut=([[Takht.]]) H.Li}}
* {{Bt-latbel|Paris daliensis||aut=H.Li & [[V.G.Soukup]]}}
* {{Bt-latbel|Paris delavayi||aut=[[Franch.]]}}
* {{Bt-latbel|Paris dulongensis||aut=H.Li & [[Kurita]]}}
* {{Bt-latbel|Paris dunniana||aut=[[H.Lév.]]}}
* {{Bt-latbel|Paris fargesii||aut=Franch.}}
* {{Bt-latbel|Paris forrestii||aut=(Takht.) H.Li}}
* {{Bt-latbel|Paris incompleta||aut=[[M.Bieb.]]}}
* {{Bt-latbel|Paris japonica||aut=(Franch. & [[Sav.]]) Franch.}}
* {{Bt-latbel|Paris luquanensis||aut=H.Li}}
* {{Bt-latbel|Paris mairei||aut=H.Lév.}}
* {{Bt-latbel|Paris marmorata||aut=[[Stearn]]}}
* {{Bt-latbel|Paris polyandra||aut=S.F.Wang}}
* {{Bt-latbel|Paris polyphylla||aut=[[Sm.]]}}
* {{Bt-latbel|Paris quadrifolia|Мудранка чатырохлістая|Варонне вока|П’яніца|aut=[[L.]]}}
* {{Bt-latbel|Paris rugosa||aut=H.Li & Kurita}}
* {{Bt-latbel|Paris stigmatosa||aut=S.D.Zhang}}
* {{Bt-latbel|Paris tetraphylla||aut=[[A.Gray]]}}
* {{Bt-latbel|Paris thibetica||aut=Franch.}}
* {{Bt-latbel|Paris undulata||aut=H.Li & V.G.Soukup}}
* {{Bt-latbel|Paris vaniotii||aut=H.Lév.}}
* {{Bt-latbel|Paris verticillata||aut=M.Bieb.}}
* {{Bt-latbel|Paris vietnamensis||aut=(Takht.) H.Li}}
{{Канец кал}}

=== Сінонімы ===

* {{Bt|Alopicarpus|[[Neck.]]}}
* {{Bt|Cartalinia|[[Szov.]] [[ex (таксанамія)|ex]] [[Kunth]]}}
* {{Bt|Daiswa|[[Raf.]]}}
* {{Bt|Demidovia|[[Hoffm.]]}}, [[Абазначэнні, якія выкарыстоўваюцца ў найменнях таксонаў|nom. illeg.]]
* {{Bt|Euthyra|[[Salisb.]]}}
* {{Bt|Kinugasa|[[Tatew.]] & [[Sutô]]}}

{{зноскі}}

== Літаратура ==

* Кнорринг, О. Э. Род 294. Вороний глаз — Paris L. // Флора СССР : в 30 т. / гл. ред. В. Л. Комаров. — Л. : Изд-во АН СССР, 1935. — Т. 4 / ред. тома В. Л. Комаров. — С. 469—473. — 760, XXX с. — 5175 экз.

== Спасылкі ==

* {{Крыніцы/БіЕ|Вороний глаз}} {{v|2|10|2009}}
* Вороний глаз // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978. {{v|2|10|2009}}

{{Бібліяінфармацыя}}

[[Катэгорыя:Ядавітыя расліны]]
[[Катэгорыя:Флора Еўразіі]]
[[Катэгорыя:Лілеякветныя]]