Прагляд зыходнага тэксту старонкі Мінесоцкі галадальны эксперымент

'''Мінесоцкі галадальны эксперымент''' ({{lang-en|Minnesota Starvation Experiment}}), таксама вядомы як '''Мінесоцкі напаўгаладальны эксперымент''' (''Minnesota Semi-Starvation Experiment''), '''Мінесоцкі галадальна-аднаўляльны эксперымент''' (''Minnesota Starvation-Recovery Experiment''), '''Галадальнае даследаванне''' (''Starvation Study'') — клінічнае даследаванне, праведзенае [[Універсітэт Мінесоты|Універсітэтам Мінесоты]] з 19 лістапада 1944 да 20 снежня 1945 года, для выяўлення фізіялагічных і псіхалагічных наступстваў цяжкіх і працяглых абмежаванняў харчавання і эфектыўнасці дыетычных рэабілітацыйных стратэгій.

Мэты даследавання былі дваякія: па-першае, зрабіць вычарпальную справаздачу на тэму чалавечага [[голад]]у на грунце лабараторнага мадэлявання цяжкага [[Масавы голад|масавага голаду]] і, па-другое, ужыць атрыманыя навуковыя вынікі, каб дапамагчы саюзнікам у аказанні першай дапамогі ахвярам голаду ў Еўропе і Азіі ў канцы [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]]. На пачатку 1944 года было прызнана, што мільёны людзей у сур’ёзнай небяспецы масавага голаду, і неабходна інфармацыя пра наступствы напаўгаладання і ўплыў розных рэабілітацыйных стратэгій, каб аказанне пасляваеннай дапамогі было эфектыўным.

Даследаванне здзяйснялася ў каардынацыі з праграмай ''[[Civilian Public Service]]'' (CPS; Цывільная грамадская служба) і ''[[Selective Service System]]'' (Сістэма службы прызыву) ЗША, у ім бралі ўдзел 36 чалавек, адабраных з групы болей за 200 добраахвотнікаў з CPS<ref name="The_Great_Starvation_Experiment">{{Cite book|last=Tucker|first=Todd|title=The Great Starvation Experiment: Ancel Keys and the Men Who Starved for Science|location=New York|publisher=Free Press|year=2006|isbn=0-7432-7030-4|url-access=registration|url=https://archive.org/details/greatstarvatione00tuck}}</ref>{{rp|46}}.

Даследаванне было раздзелена на тры фазы: 12-тыднёвая кантрольная фаза, калі рабіліся фізіялагічныя і псіхалагічныя назіранні для выяўлення зыходнага ўзроўню кожнага суб’екта; 24-тыднёвая фаза галадання, калі спажыванне калорый у кожнага суб’екта было рэзка зніжана, у выніку кожны губляў у сярэднім 25 % вагі цела; і, урэшце, фаза аднаўлення, калі добраахвотнікі харчаваліся па розных рэабілітацыйных дыетах. Два суб’екты былі звольнены за невыкананне дыетычных абмежаванняў падчас галоднай фазы, дадзеныя двух іншых не выкарыстоўваліся ў аналізе вынікаў.

У 1950 годзе [[Ансель Кейс]] і яго калегі апублікавалі вынікі эксперымента ў двухтомных 1385-старонкавым выданні пад назвай ''The Biology of Human Starvation'' ({{lang-be|Біялогія чалавечага голада}}; [[University of Minnesota Press]])<ref name="Biology_of_Human_Starvation">{{Cite book|last1=Keys|first1=A.|first2=J.|last2=Brožek|first3=A.|last3=Henschel|first4=O.|last4=Mickelsen|first5=H. L.|last5=Taylor|title=The Biology of Human Starvation (2 volumes)|location=St. Paul, MN|publisher=University of Minnesota Press, MINNE edition|year=1950|isbn=978-0-8166-7234-9}}</ref>. Канечная справаздача выйшла дужа познага, каб сур’ёзна ўплываць на пасляваенныя намаганні па аднаўленні ахвяр голаду, але папярэднія брашуры з ключовымі вынікамі эксперымента былі выдадзены і шырока ўжываліся супрацоўнікамі па аказанні дапамогі ў Еўропе і Азіі на працягу некалькіх месяцаў пасля спынення ваенных дзеянняў<ref name="The_Great_Starvation_Experiment"/>{{Rp|183–184}}.

== Асноўныя даследчыкі ==
[[Ансель Кейс]] — вядучы даследчык эксперымента. Адказваў за агульны нагляд за дзейнасцю ў Лабараторыі фізіялагічнай гігіены і непасрэдна адказваў за рэнтгенаграфію і адміністрацыйную работу у праекце. Кейс заснаваў Лабараторыю фізіялагічнай гігіены ва Універсітэце Мінесоты ў 1940 годзе, пасля таго як пакінуў Гарвардскую лабараторыю стамляльнасці (Harvard’s Fatigue Laboratory) і Клініку Маё (Mayo Clinic). З 1941 года служыў спецыяльным асістэнтам сакратара Ваеннага дэпартаменту ЗША і супрацоўнічаў з арміяй у распрацоўцы рацыёнаў для войскаў у баявых дзеяннях ([[K-ration]]).<ref name="The_Great_Starvation_Experiment"/>{{Rp|30–31}}. Кейс быў дырэктарам Лабараторыі фізіялогічнай гігіены на працягу 26 гадоў, выйшаў на пенсію ў 1972 годзе з Універсітэта Мінесоты пасля выдатнай 36-гадовай кар’еры.

Олаф Мікельсен адказваў за хімічныя аналізы, праведзеныя ў Лабараторыі фізіялагічный гігіены падчас эксперымента, і за штодзённы рэжым харчавання суб’ектаў, у тым ліку нагляд за кухняй і яе персаналам. Падчас эксперымента быў дацэнтам кафедры біяхіміі і фізіялагічнай гігіены ва Універсітэце Мінесоты. Атрымаў ступень [[Ph.D.]] у біяхіміі ад Універсітэта Вісконсіна ў 1939 годзе.

Генры Лонгстрыт Тэйлар адказваў за адбор 36 добраахвотнікаў з CPS, падтрыліваў іх маральны дух і ўдзел у эксперыменце. Падчас эксперыменту супрацоўнічаў з Осцінам Хеншэлем у правядзенні фізічных практыкаванняў, заняткаў па дыханні і паставе. Атрымаў Ph.D. ад Універсітэта Мінесоты ў 1941 годзе і пачаў працаваць у Лабараторыі фізіялагічнай гігіены, адначасова супрацоўнічаў з кафедрай фізіялогіі. Яго даследаванні былі засяроджаны на праблемах фізіялогіі сардэчна-сасудзістай сістэмы, рэгуляцыі тэмпературы, абмену рэчываў і харчавання, старэння і сардэчна-сасудзістай эпідэміялогіі.

Осцін Хеншель дзяліў з Тэйларам адказнасць за адбор добраахвотнікаў з CPS і, апроч таго, адказваў за марфалогію крыві і планаваў усе аналізы і вымярэнні суб’ектаў падчас эксперыменту. Працаваў у Лабараторыі фізіялагічнай гігіены і на медыцынскім факультэце Універсітэта Мінесоты.

Ёзаф Брожак (1914—2004)<ref>[http://www3.lehigh.edu/News/news_story.asp?iNewsID=770 In remembrance: Josef Brozek, research professor of psychology] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120403044635/http://www3.lehigh.edu/News/news_story.asp?iNewsID=770|date=2012-04-03}}</ref> адказваў за псіхалагічныя даследаванні падчас эксперымента, у т.л. псіхаматорныя тэсты, антрапаметрычныя вымярэнні і статыстычны аналіз вынікаў. Брожак атрымаў доктарскую ступень ў [[Карлаў універсітэт|Карлавым універсітэце]] (Прага, [[Чэхаславакія]]) у 1937 годзе. У 1939 годзе эміграваў у ЗША і з 1941 года працаваў у Лабараторыі фізіялагічнай гігіены пры Універсітэце Мінесоты, дзе займаш шэраг пасад на працягу 17 гадоў. Яго даследаванні ў Лабараторыі фізіялагічнай гігіены тычыліся недаядання і паводзін, візуальнага асвятлення і працаздольнасці, а таксама старэння.

== Удзел добраахвотнікаў ==
Важным чыннікам паспяховасці эксперыменту была дастатковая колькасці здаровых добраахвотнікаў, гатовых да гадавога ўтаргненню ў асабістае жыццё, пазбаўлення харчавання, фізічных і псіхалагічных праблем, неабходных для завяршэння даследавання. Ад пачатку эксперымент планаваўся ў супрацоўніцтве з CPS і Сістэмай службы прызыву ЗША, каб прыцягнуць добраахвотнікаў, адабраных з ліку [[Адмаўленец дзеля сумлення|адмаўленцаў дзеля сумлення]], ужо далучаных да праграмы Цывільнай грамадскай службы у ваенны час. Ансель Кейс атрымаў ухваленне на гэта ад Ваеннага дэпартамента ЗША.

На пачатку 1944 года была складзена і распаўсюджана у сетцы працоўных лагераў CPS на ўсёй тэрыторыі ЗША брашура пра набор добраахвотнікаў. Больш за 400 чалавек вызваліся ўзяць удзел у эксперыменце як альтэрнатыве ваеннай службы, з іх каля 100 былі адабраны да дэтальнага вывучэння. Дактары Тэйлар, Брожак і Хеншэль наведалі розныя падраздзяленні CPS, каб правесці сумоўі з патэнцыйнымі кандыдатамі, фізічныя і псіхалагічныя тэсты. Урэшце, былі адабраны 36 мужчын з неабходным станам псіхалагічнага і фізічнага здароўя, здольнасцю добра ладзіць у групе пры нястачах і цяжкасцях, а таксама прыхільныя мэтам даследавання. Усе добраахвотнікі былі белымі мужчынамі ўзростам ад 22 да 33 гадоў.

З 36 добраахвотнікаў 15 былі прыхажанамі [[Гістарычныя мірныя цэрквы|гістарычных мірных цэркваў]] ([[Менаніты|менанітаў]], [[Царква братоў|царквы братоў]], [[Квакеры|квакераў]]). Былі і іншыя, у т.л. [[Метадызм|метадысты]], [[Прэсвітарыянства|прэсвітарыяне]], [[Баптызм|баптысты]] і па адным [[Іўдаізм|іўдзеі]], [[Епіскапальная царква|епіскапале]], евангелісце-рефарматары, [[вучні Хрыста]], [[Кангрэгацыяналісцкая царква|кангрэгацыяналісце]] і місіянеры евангелічнага завету, а таксама два дабраахвотнікі, якія не паведамілі свае веравызнанні.<ref name="The_Great_Starvation_Experiment"/>{{Rp|ix, x, 69}}

36 добраахвотнікаў CPS у эксперыменце: Уільям Андэрсан, Гаральд Блікенстаф, Вендэл Бероўз, Эдвард Коўлз, Джордж Эбелінг, Карлайл Фрэдэрык, Джаспер Гарнер, Лестэр Глік, Джеймс Грэм, Эрл Хэкман, Роска Хінкль, [[Макс Кампельман]] , Сэм Лег, Філіп Лільенгрэн, Говард Латс, Роберт Мак-Калаг, Уільям Мак-Рэйнальдс, Дэн Мілер, Л. Уэслі Мілер, Рычард Мандзі, Даніэль Пікак, Джэймс Плаўгер, Вудра Рэйнватар, Дональд Сандэрс, [[Седрык (Генры) Шолберг]], Чарлз Сміт, Уільям Стэнтан, Рэйманд Самерс, Маршал Сатан, Кенэт Татл, Роберт Вілвак, Уільям Уолес, Франклін Уоткінс, У. Эрл Вейгандт, Роберт Уілаўбі і Джэральд Уілснэк.

== Мэты і метады ==
Асноўнай мэтай эксперыменту было дэтальнае вывучэнне фізіялагічных і псіхалагічных наступстваў працяглага, групавога напаўгадання здаровых мужчын, а таксама іх наступнай рэабілітацыі з гэтага стану. Для дасягненняў гэтых мэтаў 12-месячны эксперымент быў раздзелены на чатыры этапы:

# '''Кантрольны перыяд''' (12 тыдняў) — перыяд стандартызацыі, калі суб’екты харчаваліся кантрольнай дыетай вартасцю каля 3200 ккал штодзень. Дыета суб’ектаў, блізкіх да сваёй «ідаальнай» вагі, была скарэктавана такім чынам, каб падтрымліваць баланс каларыйнасці, тым часам дыеты сб’ектаў з нестачай і лішкам вагі карэктаваліся так, каб наблізіць іх да «ідэальнай» вагі<ref name="Biology_of_Human_Starvation" />{{rp|74}}. У сярэднім група аказалася троху ніжэй за сваю «ідэальную» вагу. Апроч таго, клінічны персанал Лабараторыі фізіялагічнай гігіены рэгулярна праводзіў серыю антрапаметрычных, фізіялагічных і псіхалагічных тэстаў, каб [[Характарызацыя|характарызаваць]] фізічнае і псіхалагічнае здароўе кожнага ўдзельніка ў нармальных умовах.
# '''Перыяд напаўгаладання''' (24 тыдні) — харчаванне кожнага суб’екта было зменшана да каля 1560 ккал штодзень. Харчаванне складалася з ежы, якая, як чакалася, мусіла адпавядаць рацыёну людзей ў Еўропе на апошніх этапах вайны: [[бульба]], [[бручка]], [[турнэпс]], [[хлеб]] і [[Макаронныя вырабы|макароны]].
# '''Перыяд абмежаванай рэабілітацыі''' (12 тыдняў) — удзельнікі падзелены на чатыре групы па 8 чалавек, кожная група атрымлівала строга кантраляваную рэабілітацыённую дыету, рознага ўзроўню каларыйнай вартасці. Кожная група каларыйнай узроўню была падзелена на падгрупы з рознымі рэжымамі спажывання бялкоў і вітамінных дабавак. Такім чынам, клінічны персанал вывучаў розныя энергетычныя, бялковыя і вітамінныя стратэгіі харчавання для аднаўлення суб’ектаў пасля голада.
# '''Перыяд неабмежаванай рэабілітацыі''' (8 тыдняў) — каларыйнасць і склад харчаванне не абмяжоўваліся, але пільна рэгістраваліся і кантраляваліся.

На працягу напаўгаладальнага перыяду суб’екты харчаваліся два разы на дзень, каб выклікаць аднолькавы ўзровень харчавальнага стрэсу ў кожнага ўдзельніка. Праз розныя зыходныя метабалічныя характарыстыкі, рацыён кожнага ўдзельніка цягам напаўгаладальнага эксперыменту карэктаваўся, каб забяспечыць каля 25 % агульнага змяншэння вагі за 24 тыдні.

Даследчыкі адсочвалі вагу кожнага суб’екта як функцыю часу, які прайшоў ад пачатку перыяду галадання. Для кожнага суб’екта чакалася, што графік залежнасці вагі ад часу, што і здзейснілася, сфарміруе пэўную крывую, крывую прагназавання страты вагі, характарыстыкі якой вызначаны да пачатку эксперымента. Вызначаныя крывыя аказаліся даволі прадказальнымі для большасці суб’ектаў. Калі суб’ект адхіліўся б ад сваёй крывой на нейкім тыдні, яго каларыйнасць на наступным тыдні была б скарэктавана, зменай колькасці хлеба і бульбы, каб вярнуць яго да крывой; аднак карэктыроўкі звычайна былі нязначнымі.<ref name="Biology_of_Human_Starvation" />{{rp|75}} Формы крывых былі выбраны «зыходзячы з канцэпцыі, што хуткасць страты вагі будзе паступова змяшацца і дасягаць адноснага плато» ўрэшце.<ref name="Biology_of_Human_Starvation" />{{rp|74}}

Для кожнага суб’екта крывая вагі і часа была ўзята квадратычнай ў часе (фактычна, [[парабала]]й адкрытай да верху) з [[мінімум]]ам, размешчаным праз 24 тыдні, і ў гэты момант вага павінна быць роўнай канечнай мэтавай вазе цела (мінімум там, дзе крывая мае нулявы [[Вуглавы каэфіцыет|нахіл]]; гэта адпавядае адзначанаму вышэй «плато»). Матэматычна гэта значыць, што крывая для кожнага суб’екта была

:: <math>W(t)=W_{f}+K\, (24-t)^{2}</math>,

дзе <math>t</math> час (у тыднях), які прайшоў ад пачатку перыяду галадання, <math>W(t)</math> вага суб’екта за час <math>t</math>, а таксама <math>W_{f}</math> канечная вага, якой суб’ект павінен дасягнуць у канцы 24-тыднёвага перыяду. Канстанта <math>K</math> вызначаецца патрабаваннем <math>W(t=0)</math> быць зыходнай вагой <math>W_{i}</math> т.б. праз рашэнне

:: <math>W_{i}=W_{f}+K\, (24-0)^{2}</math>

для <math>K</math>; што дае

:: <math>K=\frac{W_{i}-W_{f}}{24^{2}}</math>.

Аўтары выразілі гэта ў працэнце агульнай страты вагі <math>P</math>,

:: <math>P=100 \times \frac{W_{i}-W_{f}}{W_{i}}</math>

(які, як адзначана вышэй, павінен быў скласці каля 25 % для ўсіх суб’ектаў), атрымлівалі

:: <math>K=\frac{P}{100 \times 24^{2}}\,W_{i}</math>.

На працягу эксперыменту кожнаму суб’екту былі прызназначаны пэўныя рабочыя задачы, праходзіць 22 мілі (35 км) штотыдзень і весці асабісты дзённік<ref>[https://www.pbs.org/itvs/thegoodwar/diary.html] Excerpts from Lester Glick’s diary. Retrieved February 22, 2011.</ref>. Перыядычна праводзіўся шырокі набор тэстаў, у т.л. збор дадзеных метабалічных і фізічных вымярэнняў; рэнтгеналагічныя даследаванні; параметры на бегавай дарожцы; інтэлектуальная і [[псіхалагічная ацэнка]].

== Вынікі ==
Поўная справаздача пра вынікі эксперыменту была апублікавана ў 1950 годзе ў 1385-старонкавым дзвухтомніку пад назвай ''The Biology of Human Starvation'' (University of Minnesota Press). Праца з 50 раздзелаў змяшчае падрабязны аналіз фізіялагічных і псіхалагічных дадзеных, сабраных падчас эксперыменту, і ўсебаковы агляд літаратуры.

Сярод высноў эксперыменту было пацверджанне таго, што працяглае напаўгаладанне прыводзіць да значнага ўзмацнення [[Дэпрэсія|дэпрэсіі]], [[Істэрыя|істэрыі]] і [[Іпахондрыя|іпахондрыі]], што вымяраецца з дапамогай [[Мінесоцкі шматаспектны асобасны апытальнік|Мінесоцкага шматаспектнага асобаснага апытальніка]] (MMPI). І праўда, большасць суб’ектаў зведала перыяды моцных эмацыйных разладаў і дэпрэсіі.<ref name=The_Great_Starvation_Experiment/>{{rp|161}} Падчас эксперыменту здараліся крайнія рэакцыі на псіхалагічныя эфекты, у т.л. самазнішчэнне (адзін суб’ект ампутаваў сабе тры пальцы рукі сякерай, хаця і не быў упэўнены, зрабіў ён гэта наўмысна ці выпадкова).<ref>{{cite web|url=http://americanradioworks.publicradio.org/features/wwii/a1.html|title=Battles of Belief|publisher=American RadioWorks|accessdate=2007-10-18}}</ref> Суб’екты праяўлялі заклапочанасць ежай, як у перыяд галадання, так і на фазе рэабілітацыі. Сексуальная зацікаўленасць была рэзка зменшылася, таксама ў суб’ектаў з’явіліся прыкметы сацыяльнай адасобленасці і ізаляцыі.<ref name=The_Great_Starvation_Experiment/>{{rp|123–124}} Суб’екты паведамлялі пра зніжэнне канцэнтрацыі, здольнасці разумець і ацэньваць, хаця стандартныя тэсты не паказвалі рэальных прыкмет зніжэння здольнасцяў. Аднак гэта не мусіць успрымацца як паказчык таго, што здольнасць працаваць, аналізаваць і вучыцца не будзе залежаць ад голада або інтэнсіўнай дыеты. Назіралася заўважнае зніжэнне фізіялагічных працэсаў, што сведчыць пра зніжэнне [[Базавы метабалічны ўзровень|ўзроўню асноўнага абмену рэчываў (базавага метабалічнага ўзроўню)]], т.б. колькасці энергіі, неабходнай арганізму ў стане поўнага спакою, у кожнага суб’екта, што адлюстроўвалася зніжэннем тэмпературы цела, дыхання і частаты сардэчных скарачэнняў. У некаторых суб’ектаў з’явіліся [[ацёк]]і канечнасцяў, напэўна, з-за зніжэння ўзроўню бялкоў плазмы, улічваючы, што здольнасць арганізма ствараць ключовыя бялкі, такія як альбумін, заснавана на даступных крыніцах энергіі.

== Звязанае з эксперыментам ==
Адным з важнейшых назіранняў эксперыменту, якое абмяркоўвалася даследчыкамі ў галіне харчавання, у т.л. Анселям Кейсам, было тое, што фізічныя эфекты выкліканага падчас яго напаўгаладання набліжаюцца да ўмоў жыцця людзей з шэрагам [[Харчавальны разлад|харчавальных разладаў]], такіх як [[нервовая анарэксія]] і [[нервовая булімія]]. У выніку эксперымента выказана дапушчэнне, што многія глыбокія сацыяльныя і псіхалагічныя наступствы гэтых раздалаў могуць выклікацца нястачай харчавання, а ачуньванне залежыць ад фізічнага харчавання і псіхалагічнага лячэння.<ref name=The_Great_Starvation_Experiment/>{{rp|199–200}}

== Гл. таксама ==
* [[Дыета]]
* [[Харчавальны разлад]]ы
* [[Эксперыменты на людзях]]

== Крыніцы ==
{{reflist}}

== Літаратура ==
* Keys, A., Brozek, J., Henschel, A., Mickelsen, O., & Taylor, H. L., ''The Biology of Human Starvation'' (2 volumes), University of Minnesota Press, 1950.
* Todd Tucker, ''The Great Starvation Experiment: The Heroic Men Who Starved so That Millions Could Live'', Free Press, A Division of Simon & Schuster, Inc., New York, New York, {{ISBN|978-0-7432-7030-4}}, 2006.
* Leah M. Kalm and Richard D. Semba, "They Starved So That Others Be Better Fed: Remembering Ancel Keys and the Minnesota Experiment", ''Journal of Nutrition'', Vol. 135, June 2005, 1347—1352.
* J. A. Palesty and S. J. Dudrick, "The Goldilocks Paradigm of Starvation and Refeeding", ''Nutrition in Clinical Practice'', April 1, 2006; 21(2): 147—154.
* ''Handbook for the Treatment of Eating Disorders'', D.M. Gardner and P.E. Garfinkel (editors), Gilford Press, New York, N.Y., 1997.
* Baker, D., Keramidas, N. [https://www.apa.org/monitor/2013/10/hunger "The psychology of hunger''"'']'', Monitor on Psychology'', October 2013, Vol. 44, № 9: 66
* ''The Good War and Those That Refused to Fight It'', an ITVS film presentation, produced by Paradigm Productions, a non-profit media organization based in Berkeley, California. Directed by Rick Tejada-Flores and Judith Ehrlich. Copyright 2000.
* «C.O.s», ''Time'' magazine, 30 July 1945.

== Спасылкі ==
* «[http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,828721,00.html The Fat of the Land] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20130721193447/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,828721,00.html |date=21 ліпеня 2013 }}» ''[[Time (magazine)|Time]]'' magazine, 13 January 1961.
{{Бібліяінфармацыя}}
{{ізаляваны артыкул}}

[[Катэгорыя:Мінесоцкі ўніверсітэт]]
[[Катэгорыя:Голад]]
[[Катэгорыя:1944 год у навуцы]]
[[Катэгорыя:1945 год у навуцы]]
[[Катэгорыя:1944 год у ЗША]]
[[Катэгорыя:1945 год у ЗША]]
[[Катэгорыя:Медыцына ў ЗША]]
[[Катэгорыя:Навуковыя даследаванні]]