Прагляд зыходнага тэксту старонкі Пратон

{{Значэнні|2=Пратон}}
{{Элементарная_часціца|Пратон|<math>p,\quad p^+</math>|938,272046(21)&nbsp;МэВ<ref name="CODATA allascii">http://physics.nist.gov/cuu/Constants/Table/allascii.txt Fundamental Physical Constants --- Complete Listing</ref>|[[Антыпратон]] <math>(\bar{p})\!</math> |[[ферміён]], [[адрон]], [[барыён]], [[N-барыён]], [[нуклон]]|+1 |1/2 |1/2 |1 |0 |0 |>2,9{{e|29}} гадоў | няма |uud }}
'''Пратон''' (ад {{lang-grc|πρώτος}} — «першы, асноўны») — стабільная [[элементарная часціца]], [[Атамнае ядро|ядро]] [[атам]]а [[вадарод]]у. З'яўляецца найлягчэйшым ферміённым [[адрон]]ам і ўваходзіць у групу [[барыён]]аў.

Маса пратона <math>m_p</math> = 1,672614(14)<math>\sdot</math>10<sup> −24</sup> г (ці 938,27200 ± 0,00004 МэВ). [[Электрычны зарад]] пратона дадатны: e = +1,6021892 <math>\sdot</math>10<sup> −19</sup> [[Кулон]]. [[Спін]] пратона ½. Разам з [[нейтрон]]амі пратоны ўтвараюць атамныя ядры ўсіх [[Хімічны элемент|хімічных элементаў]].

Уяўленне пра пратон узнікла ў 1910-х гады як [[гіпотэза]], паводле якой усе ядры атамаў складаюцца з ядраў атамаў вадароду. Паняцце ''пратон'' уведзена ў пачатку 1920-х гадоў [[Эрнэст Рэзерфорд|Э. Рэзерфордам]], які ў 1919—1920 гг. назіраў атамы атамаў вадароду, выбітыя α-выпраменьваннем з атамаў іншых элементаў<ref name="bse">[http://slovari.yandex.ru/~книги/БСЭ/Протон/ ''Тагиров Э. А.'' Протон] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20141207185007/http://slovari.yandex.ru/%7E%D0%BA%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%B8/%D0%91%D0%A1%D0%AD/%D0%9F%D1%80%D0%BE%D1%82%D0%BE%D0%BD/ |date=7 снежня 2014 }} // [[Вялікая савецкая энцыклапедыя]] {{ref-ru}}</ref>.

== Фізічныя характарыстыкі ==

=== Маса ===
Маса пратона, складае:

* 938,272 088 16(29) МэВ;
* 1,007 276 466 621(53) [[Атамная адзінка масы|а.а.м]].;
* 1,672 621 923 69(51)⋅10<sup>−27</sup> [[Кілаграм|кг]];
* 1836,152 673 43(11) масы [[электрон]]а.

=== Магнітны момант ===
[[Магнітны момант]] пратона знаходзяць вымярэннем адносін рэзананснай частаты прэцэсіі магнітнага моманту пратона ў зададзеным аднародным магнітным полі і цыклатроннай частаты абарачэння пратона па кругавой арбіце ў тым самым полі. Ён роўны 2,792 847 344 63(82) ядзернага магнетона або 1,410 606 797 36(60)×10<sup>−26</sup> Дж/Тл.

== Ужыванне ==
Пучкі паскораных пратонаў ужываюцца ў эксперыментальнай фізіцы элементарных часціц (вывучэнне працэсаў рассейвання і атрыманне пучкоў іншых часціц), у медыцыне ([[пратонная тэрапія]] анкалагічных захворванняў)<ref>''Гольдин Л. Л., Джелепов В. П., Ломанов М. Ф., Савченко О. В., Хорошков В. С.'' [https://ufn.ru/ru/articles/1973/5/c/ Применение тяжелых заряженных частиц высокой энергии в медицине] // УФН. — 1973. — Т. 110. — С. 77—99.</ref><ref>''Кокурина E.'' [https://sciam.ru/articles/details/lechebnaya-podvodnaya-lodka Лечебная подводная лодка] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20170930174957/https://sciam.ru/articles/details/lechebnaya-podvodnaya-lodka |date=30 верасня 2017 }} // В мире науки. — 2017. — № 8/9. — С. 40—48.</ref>.{{зноскі}}

== Літаратура ==
* {{Крыніцы/БелЭн|13|Пратон|[[Ігар Сяргеевіч Сацункевіч|Сацункевіч І. С.]]|25}}
* {{кніга|аўтар=[[Аляксандр Іванавіч Болсун|Болсун А. И.]]|загаловак=Краткий словарь физических терминов|адказны=Сост. А. И. Болсун|месца=Мн.|выдавецтва=Вышэйшая школа|год=1979|старонкі=282|старонак=416|тыраж=30&nbsp;000}}{{ref-ru}}

== Спасылкі ==
{{Commons|Proton|выгляд=міні}}

{{Састаўныя часціцы}}
{{Бібліяінфармацыя}}

[[Катэгорыя:Элементарныя часціцы]]
[[Катэгорыя:Барыёны]]