Прагляд зыходнага тэксту старонкі Сутачнае вярчэнне Зямлі

[[Файл:Земля22.jpg|thumb|right|250px|Нахіл зямной восі ў адносінах да плоскасці экліптыкі (плоскасці арбіты Зямлі)]]
'''Сутачнае вярчэнне Зямлі''' — кручэнне [[Планета Зямля|Зямлі]] вакол сваёй восі з перыядам у адны зорныя суткі, непасрэдна назіранай праявай чаго з'яўляецца сутачнае вярчэнне [[Нябесная сфера|нябеснай сферы]]. Вярчэнне Зямлі адбываецца з захаду на ўсход. Пры назіранні з [[Палярная зорка|Палярнай зоркі]] або [[Паўночны полюс|паўночнага полюса]] экліптыкі вярчэнне Зямлі адбываецца супраць гадзіннай стрэлкі.

== Перыяд і хуткасць вярчэння ==
[[Файл:Sterneamwalberla2.jpg|thumb|right|250px|Сутачнае вярчэнне нябеснай сферы]]

* Зямля круціцца з захаду на ўсход.
* Поўны абарот (у інерцыяльнай сістэме адліку) Зямля робіць за зорныя суткі (86164,090530833 с ≈ 23 гадзіны 56 хвілін 4 секунды).
* Вуглавая хуткасць вярчэння Зямлі <math>\omega = \frac{2 \pi}{T} \approx 7,2921158553 \cdot 10^{-5}</math>с<sup>-1</sup>.
* Лінейная хуткасць вярчэння Зямлі (на экватары) — 465,1013 м/с (1674,365 км/г).
* Лінейная хуткасць вярчэння Зямлі на адвольнай шыраце <math>\varphi</math> і вышыні <math>h</math> над узроўнем мора:

: <math>v = \left(\frac{R_e\,R_p}{\sqrt{{R_p}^{2} + {R_e}^{2} \, {\mathrm{tg}^2 \varphi }}} + \frac{{R_p}^{2}h}{\sqrt{{R_p}^{4} + {R_e}^{4} \, \mathrm{tg}^2\varphi}} \right)\omega</math>, дзе <math>R_e</math> = 6378,1 км  — экватарыяльны [[радыус]], <math>R_p</math> = 6356,8 км  — палярны радыус.

[[Катэгорыя:Зямля]]
[[Катэгорыя:Гісторыя астраноміі]]