Прагляд зыходнага тэксту старонкі Энергія

{{універсальная картка}}
{{Фізічная велічыня
| Назва    = Энергія
| Сімвал      = <math>\ E</math>, <math>\ W</math>
| Размернасць = <math>L^2MT^{-2}</math>
| СІ          = [[Джоўль|Дж]]
| СГС         = [[эрг]]
| Заўвагі  = 
}}
[[Файл:Rinjani 1994.jpg|thumb|300px|Электрычная энергія]]
'''Эне́ргія''' ({{lang-el|enérgeia}} — дзейнасць) — здольнасць [[матэрыяльная сістэма|матэрыяльных сістэм]] выконваць [[работа|работу]] пры пераходзе з аднаго [[стан]]у ў іншы; агульная [[мера]] розных форм [[рух, філасофія|руху]] [[матэрыя|матэрыі]].

У фізіцы разглядаюцца розныя віды энергіі: [[механічная энергія|механічная]], [[цеплавая энергія|цеплавая]], [[электрамагнітная энергія|электрамагнітная]], [[гравітацыйная энергія|гравітацыйная]], [[ядзерная энергія|ядзерная]] (атамная). Устаноўлена, што ўсе формы [[рух, філасофія|руху]] [[матэрыя|матэрыі]] ўзаемна ператвараюцца адна ў адну, што адпавядае пераходу аднаго віду энергіі ў іншыя. Ад аднаго [[Фізічнае цела|цела]] да іншага энергія перадаецца толькі ў форме [[работа|работы]] (пры [[сіла]]вым узаемадзеянні) ці [[цеплыня|цеплыні]] (пры [[цеплаабмен]]е).

[[Спецыяльная тэорыя адноснасці]] ўстанаўляе ўніверсальную сувязь паміж энергіяй і [[маса]]й цела: ''E=mc²'', дзе ''c'' — [[скорасць святла]] ў [[вакуум]]е. [[Квантавая механіка]] паказвае, што энергія некаторых сістэм (напрыклад, [[атам]]аў і [[малекула|малекул]]) можа прымаць [[дыскрэтнасць|дыскрэтныя]] значэнні (рад значэнняў).

Вызначэнне энергіі як фізічнай характарыстыкі [[матэрыяльная сістэма|матэрыяльнай сістэмы]] даў [[У. Томсан]] ([[1853]]). Сам тэрмін упершыню ўжыў [[Т. Юнг]] ([[1807]]). Важны пачатковы ўклад у развіццё паняцця энергіі зрабілі [[Б. Румфорд]] ([[1798]]) і [[С. Карно]] ([[1824]]).

== Гл. таксама ==
* [[Закон захавання і ператварэння энергіі]].
* [[Вечны рухавік]].
{{зноскі}}

== Літаратура ==
* {{крыніцы/БелСЭ|11|Энергія|[[Аляксандр Іванавіч Болсун|А. І. Болсун]], У. М. Сацута|463}}
* {{крыніцы/БелЭн|18-1|Энергія||129}}
* {{Крыніцы/ФЭ|артыкул=Энергия|том=5}}
* {{крыніцы/КСФТ|Энергия|404}}
* {{Крыніцы/Физика: словарь-справочник для школьников|Эне́ргия|435}}

{{Вонкавыя спасылкі}}
[[Катэгорыя:Вікіпедыя:Істотныя артыкулы]]
[[Катэгорыя:Энергія| ]]