Прагляд зыходнага тэксту старонкі 16:9


[[Файл:16x9_by_Pengo.svg|міні| Прастакутнік 16: 9, у якім прастакутнікі візуалізуюць суадносіны. Групоўкі не квадратныя.]]
[[Файл:Samsung_LE26R41BD_and_Yamada_DVD_player_20030624.jpg|міні| Тэлевізар з фарматам выявы 16:9.]]
'''16:9''' (1,78:1) — гэта шырокаэкранны фармат суадносін бакоў выявы з шырынёй 16 адзінак і вышынёй 9 адзінак.

Калісьці экзотыка,<ref>{{Cite web|url=https://www.live-production.tv/case-studies/sports/brief-review-hdtv-europe-early-90%E2%80%99s.html|title=A Brief Review on HDTV in Europe in the early 90's|author=Hoehler|first=Dieter|website=LIVE-PRODUCTION.TV|date=2008-06-03}}</ref> з 2009 года такі фармат выявы стаў найбольш распаўсюджаным варыянтам суадносін бакоў для [[Тэлебачанне|тэлевізараў]] і [[Манітор (прылада)|камп’ютарных манітораў]], а таксама з’яўляецца міжнародным стандартным фарматам выявы для лічбавага тэлебачання UHD, [[Тэлебачанне высокай выразнасці|HDTV]], Full HD і SD.

== Гісторыя ==
[[File:HDTV_aspect_ratio_derivation.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:HDTV_aspect_ratio_derivation.svg|міні|Вывядзенне суадносін бакоў 16:9]]
Доктар Кернс Паўэрс, член рабочай групы SMPTE па электроннай вытворчасці высокай выразнасці, упершыню прапанаваў суадносіны бакоў 16:9 (1,7{{Overline|7}}:1) у 1984 годзе.<ref>{{citation|url=http://www.sportsvideo.org/new/wp-content/uploads/2013/10/Searching-for-the-Perfect-Aspect-Ratio.pdf|title=Searching for the Perfect Aspect Ratio}}</ref> Папулярнымі выбарамі ў 1980 годзе былі 4:3 (на падставе тагачаснага тэлевізійнага стандарту), 15:9 (5:3) (еўрапейскі "плоскі" фармат 1,6{{Overline|6}}:1), 1,85:1 (амерыканскі "плоскі" фармат) і фармат 2,35:1 (CinemaScope/Panavision) для анаморфнага шырокафарматнага экрана.

Паўэрс выразаў прамавугольнікі з аднолькавымі плошчамі, якія адпавядаюць кожнаму з папулярных у той час суадносін бакоў. Пры налажэнні прамавугольнікаў з сумяшчэннем па цэнтры ён выявіў, што ўсе гэтыя прамавугольнікі разам змяшчаюцца ў знешні прамавугольнік з суадносінамі бакоў 1,7{{Overline|7}}:1 і ўсе яны таксама змяшчаюць меншы агульны ўнутраны прамавугольнік з такімі ж суадносінамі бакоў 1,78:1.<ref name="Cinemasource">{{Cite journal|url=http://www.cinemasource.com/articles/aspect_ratios.pdf#page=8|format=Technical bulletin|title=Understanding Aspect Ratios|journal=CinemaSource|publisher=The CinemaSource Press|year=2001|access-date=2009-10-24|archive-date=9 верасня 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090909132530/http://www.cinemasource.com/articles/aspect_ratios.pdf#page=8|url-status=dead}}</ref> Значэнне, знойдзенае Паўэрсам, роўнае [[Сярэдняе геаметрычнае|сярэдняму геаметрычнаму]] двух найбольш розных суадносін бакоў, 4:3 і 2,35:1, <math>\textstyle \sqrt{\frac{47}{15}}</math>{{Прабелы}}≈{{Прабелы}}1,77, што даволі блізка да 16:9. 

Хоць 16:9 (1,7{{Overline|7}}:1) першапачаткова быў абраны ў якасці кампраміснага фармату, уздым папулярнасці HD замацаваў 16:9 як, бадай, найбольш распаўсюджаны фармат суадносін бакоў відэа. <ref>{{Cite web|lang=en-US|url=http://guruprasad.net/posts/why-16-9-aspect-ratio-was-chosen-for-hd/|title=Why 16:9 aspect ratio was chosen for HD?|website=Guruprasad's Portal|date=2014-06-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20211116072240/http://guruprasad.net/posts/why-16-9-aspect-ratio-was-chosen-for-hd/|archive-date=2021-11-16|access-date=2021-09-17|url-status=dead}}</ref>

У 1993 годзе [[Еўрапейскі Саюз|Еўрапейскі саюз]] прыняў ''План дзеянняў 16:9''<ref name="actionplan">{{Cite web|url=http://europa.eu/legislation_summaries/other/l24103c_en.htm|title=Television in the 16:9 screen format|format=legislation summary|location=[[Europe|EU]]|publisher=Europa|access-date=2011-09-08}}</ref>, каб паскорыць развіццё перадавых тэлевізійных сэрвісаў у фармаце 16:9, як у PALplus (сумяшчальны са звычайнымі трансляцыямі [[PAL]]), так і ў HD-MAC (ранні фармат HD). 

На працягу перыяду з канца 2000-х і да пачатку 2010-х гадоў камп’ютэрная індустрыя перайшла з 4:3 на 16:9 як на найбольш распаўсюджаны фармат суадносін бакоў для манітораў і ноўтбукаў. Выкарыстоўваючы аднолькавыя суадносіны бакоў як для тэлевізараў, так і для манітораў, можна спрасціць вытворчасць і скараціць выдаткі на даследаванні, не патрабуючы двух асобных камплектаў абсталявання.<ref>{{Cite web|url=http://blog.lenovo.com/en/blog/display-ratio-change-again|title=Display Ratio Change (again)|date=2009-04-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20200302211457/http://blog.lenovo.com/en/blog/display-ratio-change-again|archive-date=2020-03-02|access-date=2020-01-22|url-status=dead}}</ref>

У сакавіку 2011 года фармат 16:9 1920 × 1080 стаў самым распаўсюджаным варыянтам экрана сярод карыстальнікаў [[Steam]].<ref>{{Cite web|url=http://store.steampowered.com/hwsurvey|title=Steam Hardware & Software Survey|publisher=Steam|access-date=2011-09-08}}</ref> На ліпень 2022 г. фармату 16:9 аддаюць перавагу 77% карыстальнікаў (1920 × 1080 з 67%; 2560 × 1440 з 10%).<ref>{{Cite web|url=https://store.steampowered.com/hwsurvey|title=Steam Hardware & Software Survey|website=store.steampowered.com}}</ref>

== Распаўсюджаныя стандарты раздзяляльнасці ==
Стандарты раздзяляльнасці для 16:9 пералічаны ў табліцы ніжэй:
{| class="wikitable sortable"
!Шырыня
! Вышыня
! Назва
|-
| 640
| 360
| nHD
|-
| 854
| 480
| FWVGA
|-
| 960
| 540
| qHD
|-
| 1024
| 576
| WSVGA
|-
| 1280
| 720
| HD
|-
| 1366
| 768
| FWXGA
|-
| 1600
| 900
| HD+
|-
| 1920
| 1080
| Full HD
|-
| 2560
| 1440
| QHD
|-
| 3200
| 1800
| QHD+
|-
| 3840
| 2160
| 4K UHD
|-
| 5120
| 2880
| 5K
|-
| 7680
| 4320
| 8K UHD
|}

== Глядзіце таксама ==

* [[Тэлебачанне высокай выразнасці|HDTV]]
* [[Раздзяляльнасць (камп’ютарная графіка)|Раздзяляльнасць]]
* [[c:Category:Videos with display aspect ratio 16:9|Відэа з суадносінамі бакоў 16:9 на Commons]]

{{зноскі}}

{{Вонкавыя спасылкі}}
[[Катэгорыя:Тэлебачанне высокай дакладнасці]]