Прагляд зыходнага тэксту старонкі IP-адрас

'''IP-адрас''' (''ай-пі адрас'', скарачэнне ад {{lang-en|Internet Protocol address}}) — [[сеткавы адрас]] вузла ў [[Камп’ютарная сетка|камп’ютарнай сетцы]], пабудаванай па пратаколе [[IP]]. Пры сувязі праз сетку [[Інтэрнэт]] патрабуецца глабальная ўнікальнасць адраса, у выпадку работы ў [[Лакальная сетка|лакальнай сетцы]] патрабуецца ўнікальнасць адраса ў межах сеткі.

== Фарматы адраса ==

=== [[IPv4]] ===

У 4-й версіі IP адрас уяўляе сабой 32-бітную двайковую лічбу. Зручнай формай запісу IP-адраса ([[IPv4]]) з'яўляецца запіс у выглядзе чатырох дзесятковых лікаў (ад 0 да 255), падзеленых кропкамі, напрыклад, ''192.168.0.1'' (або ''128.10.2.30''- традыцыйная дзесятковая форма прадстаўлення адраса).

=== IPv6 ===
У 6-й версіі IP адрас ([[IPv6]]) мае 128-бітнае прадстаўленне. Адрасы падзяляюцца двукроп'ямі (напр. fe80:0:0:0:200:f8ff:fe21:67cf). Вялікая колькасць нулявых груп можа быць прапушчана з дапамогай двайнога двукроп'я (fe80::200:f8ff:fe21:67cf). Такі пропуск можа быць адзіным у адрасе.

=== Структура адраса ===

У звычайных (аднаадрасных) адрасах выдзяляецца нумар сеткі і нумар вузла ў сетцы.

IP-адрас складаецца з двух частак: нумара сеткі і нумара вузла. У выпадку ізаляванай сеткі яе адрас можа быць абраны адміністратарам са спецыяльна занятых для такіх сетак блокаў адрасоў (192.168.0.0 [[IP-адрас#Бескласавае адрасаванне|/16]], 172.16.0.0/12 або 10.0.0.0/8). Калі ж сетка павінна працаваць як складальная частка [[Інтэрнэт]]а, то адрас сеткі выдаецца правайдэрам альбо рэгіянальным інтэрнэт-рэгістратарам ({{lang-en|Regional Internet Registry, RIR}}). Паводле даных на сайце IANA <ref>http://www.iana.org/numbers/</ref> існуе пяць RIR: ARIN, які абслугоўвае [[Паўночная Амерыка|Паўночную Амерыку]]; APNIC, які абслугоўвае краіны [[Паўднёва-Усходняя Азія|Паўднёва-Усходняй Азіі]]; AfriNIC, які абслугоўвае краіны [[Афрыка|Афрыкі]]; LACNIC, які абслугоўвае краіны [[Паўднёвая Амерыка|Паўднёвай Амерыкі]] і басейна Карыбскага мора; і RIPE NCC, абслугоўвае [[Еўропа|Еўропу]], [[Цэнтральная Азія|Цэнтральную Азію]], [[Блізкі Усход]]. Рэгіянальныя рэгістратары атрымліваюць нумары аўтаномных сістэм і вялікія блокі адрасоў у [[IANA]], а затым выдаюць нумары аўтаномных сістэм і блокі адрасоў меншага памеру лакальным інтэрнэт-рэгістратарам ({{lang-en|Local Internet Registries, LIR}}), якія звычайна з'яўляюцца буйнымі правайдэрамі.

Нумар вузла ў [[IP|пратаколе IP]] прызначаецца незалежна ад лакальнага адраса вузла. Маршрутызатар па вызначэнню ўваходзіць адразу ў некалькі сетак. Таму кожны порт маршрутызытара мае ўласны IP-адрас. Канчатковы вузел таксама можа ўваходзіць у некалькі IP-сетак. У гэтым выпадку камп'ютар павінен мець некалькі IP-адрасоў, па колькасці сеткавых злучэнняў. Такім чынам, IP-адрас характарызуе не асобны камп'ютар або [[маршрутызатар]], а адно сеткавае злучэнне.

== Бескласавае адрасаванне ==

З другой паловы [[1990-я|90-х]] гадоў [[XX ст.]] [[класавае адрасаванне]] паўсюдна выцеснена [[Бескласавае адрасаванне|бескласавай адрасацыяй]], пры якой колькасць адрасоў у сетцы вызначаецца толькі і выключна [[маска падсеткі|маскай падсеткі]].

== CIDR-адрасы vs. INET-адрасы ==

Часам сустракаецца запіс IP-адрасоў выгляду 10.96.0.0/11. Дадзены від запісу замяняе сабой указанне дыяпазону IP-адрасоў. Лік пасля касой рысы азначае колькасць адзінкавых разрадаў у масцы падсеткі. Для прыведзенага прыкладу маска падсеткі будзе мець двайковых выгляд 11111111 11100000 00000000 00000000 ці тое ж самае ў дзесятковым выглядзе: 255.224.0.0. 11 разрадаў IP-адраса адводзіцца пад нумар сеткі, а астатнія <math>32-11=21</math> разрадаў поўнага адраса — пад лакальны адрас у гэтай сетцы. Разам, 10.96.0.0/11 азначае дыяпазон адрасоў ад 10.96.0.0 да 10.127.255.255
{| class="wikitable"
|-
! Значэнне маскі
! 1
! 2
! 3
! 4
|-
| 1
| 128
| 0
| 0
| 0
|-
| 2
| 192
| 0
| 0
| 0
|-
| 3
| 224
| 0
| 0
| 0
|-
| 4
| 240
| 0
| 0
| 0
|-
| 5
| 248
| 0
| 0
| 0
|-
| 6
| 252
| 0
| 0
| 0
|-
| 7
| 254
| 0
| 0
| 0
|-
| 8
| 255
| 0
| 0
| 0
|-
| 9
| 255
| 128
| 0
| 0
|-
| …
|
|
|
|
|-
| 32
| 255
| 255
| 255
| 255
|}
Запіс IP-адрасоў з указаннем праз слэш маску падсеткі зменнай даўжыні таксама называюць '''[[CIDR]]-адрасам''' у супрацьлегласць звычайнага запісу без указання маскі, у [[Аперацыйная сістэма|аперацыйных сістэмах]] тыпу UNIX таксама названы '''INET-адрасам'''.

== Асаблівыя IP-адрасы ==

У [[IP|пратаколе IP]] існуе некалькі пагадненняў аб асаблівай інтэрпрэтацыі IP-адрасоў:
* Калі ўвесь IP-адрас складаецца толькі з двайковых нулёў, то ён абазначае адрас таго вузла, які згенераваў гэты пакет; гэты рэжым выкарыстоўваецца толькі ў некаторых паведамленнях [[ICMP]];
* Калі ўсе двайковыя разрады IP-адраса роўныя 1, то пакет з такім адрасам прызначэння павінен рассылацца ўсім вузлам, якія знаходзяцца ў той жа сетцы, што і крыніца гэтага пакета. Такая рассылка называецца абмежаванае шырокавяшчальнае паведамленне (''limited broadcast'');
* Калі ў поле нумара вузла прызначэння стаяць толькі адзінкі, то пакет, які мае такі адрас, рассылаецца ўсім вузлам сеткі з зададзеным нумарам сеткі. Напрыклад, у сетцы ''192.190.21.0'' з [[маска падсеткі|маскай]] ''255.255.255.0'' пакет з адрасам ''192.190.21.255'' дастаўляецца ўсім вузлам гэтай сеткі. Такая рассылка называецца шырокавяшчальным паведамленнем (''broadcast'').

== Дынамічны IP-адрас ==

IP-адрас называюць ''дынамічны'', калі ён прызначаецца аўтаматычна пры падключэнні прылады да сеткі і выкарыстоўваецца на працягу абмежаванага прамежку часу, як правіла, да завяршэння сеансу падключэння.

Для атрымання IP-адраса кліент можа выкарыстаць адзін з наступных [[пратакол]]аў:
* [[DHCP]] (RFC 2131) — найбольш распаўсюджаны пратакол наладжвання сеткавых параметраў.
* [[BOOTP]] (RFC 951) — просты пратакол наладжвання сеткавага адраса, звычайна выкарыстоўваецца для [[бездыскавая станцыя|бездыскавых станцый]].
* [[IPCP]] (RFC 1332) ў рамках пратакола [[PPP (сеткавы пратакол)|PPP]] (RFC 1661).
* [[Zeroconf]] (RFC 3927) — пратакол наладжвання сеткавага адраса, вызначэння імя, пошуку службаў.

== Інструменты ==

* У АС [[Windows]] свой IP-адрас можна даведацца, набраўшы <TT>[[ipconfig]]</TT> у [[Камандны радок|камандным радку]].
* У АС [[Unix]] свой IP-адрас можна даведацца, набраўшы <TT>[[ifconfig]]</TT> у [[Камандны радок|камандным радку]].
* IP-адрас, адпаведны даменнаму імені, можна даведацца з дапамогай каманды: <tt>[[nslookup]] example.net</tt>
* Таксама свой знешні IP-адрас можна даведацца, зайшоўшы на некаторыя вэб-сайты, напрыклад: [http://w.ho.by тут].

== Гл. таксама ==
* [[IPv4]]
* [[IPv6]]
* [[TCP/IP|Стэк пратаколаў TCP/IP]]

{{Няма зносак|дата=20.08.2023}}

{{зноскі}}

== Спасылкі ==
* [http://www.ip-adress.com IP Address Tracer]
* [http://www.show-ip.org/ IP Address] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20110924194420/http://www.show-ip.org/ |date=24 верасня 2011 }}
* [http://www.tunnelsup.com/subnet-calculator IP Subnet Calculator]

{{Бібліяінфармацыя}}
[[Катэгорыя:TCP/IP]]