Прагляд зыходнага тэксту старонкі LK-99

{{Машынны пераклад}}

'''LK-99''' (з даследавання '''Lee-Kim 1999''')<ref name="NYTimesLK99Summer">{{cite news |last=Chang |first=Kenneth |date=August 3, 2023 |title=LK-99 Is the Superconductor of the Summer |url=https://www.nytimes.com/2023/08/03/science/lk-99-superconductor-ambient.html |work=[[The New York Times]] |access-date=August 3, 2023 |archive-date=August 3, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230803183814/https://www.nytimes.com/2023/08/03/science/lk-99-superconductor-ambient.html |url-status=live |url-access=subscription}}</ref>  — шэра-чорнае полікрышталічнае злучэнне, атрыманае шляхам легіравання [[Свінец|свінцу]]-[[Апатыт|апатыту]] з [[Медзь|меддзю]]. Каманда з Карэйскага ўніверсітэта пад кіраўніцтвам Лі Сукбэ і Кім Джы Хун даследвала гэты матэрыял як патэнцыйны [[Звышправоднасць|звышправаднік]] з 1999 года.<ref name="sukbae-2023">{{cite arXiv |title=The First Room-Temperature Ambient-Pressure Superconductor |first1=Sukbae |last1=Lee |first2=Ji-Hoon |last2=Kim |first3=Young-Wan |last3=Kwon |date=2023-07-22 |class=cond-mat.supr-con |eprint=2307.12008}}</ref> У 2023 годзе яны апублікавалі прэпрынты, у якіх сцвярджаецца, што матэрыял дзейнічае як звышправаднік пакаёвай тэмпературы {{R|sukbae-2023}} з нулявым супраціўленнем і [[:en:Meissner_effect|эфектам Мейснера]]{{R|sukbae-2023}} пры тэмпературы да {{Convert|400|K|C}} і ціску навакольнага асяроддзя.<ref name="NYTimesLK99Summer" /><ref name="sukbae-2023b">{{cite journal |url=http://journal.kci.go.kr/jkcgct/archive/articleView?artiId=ART002955269 |title=Consideration for the development of room-temperature ambient-pressure superconductor (LK-99) |journal=Korean Crystal Growth and Crystal Technology |doi=10.6111/JKCGCT.2023.33.2.061 |date=2023-03-31 |volume=33 |issue=2 |pages=61‒70 |publisher=Korea Association Of Crystal Growth |first1=Sukbae |last1=Lee |first2=Ji-Hoon |last2=Kim |first3=Sungyeon |last3=Im |first4=Soomin |last4=An |first5=Young-Wan |last5=Kwon |first6=Keun Ho |last6=Auh |access-date=2023-07-25 |archive-date=2023-07-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230725211223/http://journal.kci.go.kr/jkcgct/archive/articleView?artiId=ART002955269 |url-status=live}}</ref>{{R|sukbae-2023}} 

Многія лабараторыі спрабавалі паўтарыць працу і змаглі дасягнуць першых вынікаў ужо праз некалікі тыдняў пасля публікацыі, бо працэс сінтэзу матэрыялу адносна просты.<ref name="garisto-20230727">{{Cite magazine |url=https://www.scientificamerican.com/article/viral-new-superconductivity-claims-leave-many-scientists-skeptical/ |title=Viral New Superconductivity Claims Leave Many Scientists Skeptical |first=Dan |last=Garisto |date=2023-07-27 |access-date=2023-07-28 |magazine=[[Scientific American]] |department=Materials science |language=en |archive-date=27 July 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230727210945/https://www.scientificamerican.com/article/viral-new-superconductivity-claims-leave-many-scientists-skeptical/ |url-status=live}}<!-- only uses Kelvin + Fahrenheit! --></ref> Але станам {{На|10|08|2023}} існуе ўсё больш шырокі кансэнсус, што матэрыял не з’яўляецца звышправадніком,<ref name=":14">{{Cite news|archivedate=https://web.archive.org/web/20230807061542/https://www.taiwannews.com.tw/en/news/4963956|url-status=live}}</ref><ref name=":15">{{Cite web|url=https://www.washingtonpost.com/science/2023/08/09/room-temperature-superconductor-lk99-evidence/|title=A superconductor claim blew up online. Science has punctured it.|author=Johnson|first=Carolyn Y.|date=2023-08-09|publisher=[[The Washington Post]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20230809215311/https://www.washingtonpost.com/science/2023/08/09/room-temperature-superconductor-lk99-evidence/|archive-date=9 August 2023|access-date=2023-08-09|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|lang=en|url=https://www.theregister.com/2023/08/09/lk99_more_physicists_fail_reproduce/|title=LK-99 slammed as 'not a superconductor at all'|author=Robinson|first=Dan|website=www.theregister.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20230810063704/https://www.theregister.com/2023/08/09/lk99_more_physicists_fail_reproduce/|archive-date=10 August 2023|access-date=2023-08-10|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|lang=en-US|url=https://www.newscientist.com/article/2386866-lk-99-mounting-evidence-suggests-material-is-not-a-superconductor/|title=LK-99: Mounting evidence suggests material is not a superconductor|author=Padavic-Callaghan|first=Karmela|website=New Scientist|archive-url=https://web.archive.org/web/20230809230754/https://www.newscientist.com/article/2386866-lk-99-mounting-evidence-suggests-material-is-not-a-superconductor/|archive-date=9 August 2023|access-date=2023-08-10|url-status=live}}</ref> а падабенства на звышправадніковую існасць матэрыялу ўзнікла з-за прымешак, звычайных для прапанаванага сінтэзу, бо яны могуць выклікаць падзенне супраціву і магнітны водгук у невялікіх аб’ёмах матэрыялу,    падобны на пераходы ў звышправадніках.

Нягледзячы на тое, што спробы паўтарэння не прайшлі праз працэс рэцэнзавання ў часопісе, некаторыя з іх былі разгледжаны лабараторыяй [[матэрыялазнаўства]] і выявілі [[Ферамагнетыкі|ферамагнітную]] і дыямагнітную прыроду назіранай частковай [[Левітацыя (фізіка)|левітацыі]].<ref name="popmech">{{Cite web|url=https://www.popularmechanics.com/science/green-tech/a44764458/lk-99-not-a-superconductor/|title=Well, Seems Like LK-99 Isn't a Room Temperature Superconductor After All|author=Orf|first=Darren|date=2023-08-09|publisher=[[Popular Mechanics]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20230810010424/https://www.popularmechanics.com/science/green-tech/a44764458/lk-99-not-a-superconductor/|archive-date=10 August 2023|access-date=2023-08-10|url-status=live}}</ref> Іншыя лабараторыі, назіраўшыя частковую левітацыю, падобную апісанай у арыгінальным артыкуле, выявілі дыямагнетызм, але не выявілі звышправоднасці.

Першапачатковыя даследаванні, абвяшчаючыя адкрыццё LK-99, былі загружаныя ў [[ArXiv.org|arXiv]], архіў прэпрынтаў з адкрытым доступам. Пазней Лі заявіў, што загружаныя прэпрынты былі няпоўнымі<ref name="yonhap-sjho-20230728">{{cite news |url=https://www.yna.co.kr/view/AKR20230728146700017 |language=ko |script-title=ko:'상온 초전도체 구현' 한국 연구에 국내외 논란..."검증 거쳐야" |trans-title=Controversy both domestic and abroad regarding Korean development of room temperature superconductor ... "It has to be verified" |date=2023-07-28 |access-date=2023-07-28 |author=조승한 |editor=강의영 |publisher=[[Yonhap News Agency]] |script-quote=ko:... 논문이 아니며 공개도 의도한 바가 아니라고 선을 그었다. ... 이 대표는 이날 연합뉴스와 통화에서 "다른 저자들의 허락 없이 권 연구교수가 임의로 아카이브에 게재한 것"이라며 "[[arXiv|아카이브]]에 내려달라는 요청을 해둔 상황" 이라고 주장했다. ... 이 대표는 권 연구교수가 퀀텀에너지연구소 최고기술책임자(CTO)로 있었지만 4개월 전 이사직을 내려놓고 현재는 회사와 관련이 없다고도 밝혔다. ... [[Korea University|고려대]] 관계자에 따르면 권 연구교수는 현재 학교와도 연락이 닿지 않는 상황으로 알려졌다. |archive-date=28 July 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230728124520/https://www.yna.co.kr/view/AKR20230728146700017 |url-status=live}}</ref>, а сааўтар Кім Хён-Так заявіў, што ў адным з дакументаў ёсць недахопы.

== Хімічныя ўласцівасці і структура ==
Хімічны склад LK-99 падобны на Pb<sub>9</sub>Cu(PO<sub>4</sub>)<sub>6</sub>O, у якім — у параўнанні з чыстым свінцова-апатытам (Pb<sub>10</sub>(PO<sub>4</sub>)<sub>6</sub>O)<ref name="sukbae-2023-2">{{cite arXiv |title=Superconductor Pb<sub>10−x</sub>Cu<sub>x</sub>(PO<sub>4</sub>)<sub>6</sub>O showing levitation at room temperature and atmospheric pressure and mechanism |first1=Sukbae |last1=Lee |first2=Ji-Hoon |last2=Kim |first3=Hyun-Tak |last3=Kim |first4=Sungyeon |last4=Im |first5=SooMin |last5=An |first6=Keun Ho |last6=Auh |eprint=2307.12037 |date=2023-07-22 |class=cond-mat.supr-con}}</ref> — прыкладна адна чвэрць іонаў Pb(II) у становішчы 2 структуры апатыту замяшчаецца іонамі Cu(II).{{R|sukbae-2023}}

Структура падобная да апатыту, крышталаграфічная група ''Р''6<sub>3</sub>/''m'' (№ 176).

=== Сінтэз ===
Лі ''і інш''. прапануюць метад хімічнага сінтэзу LK-99{{R|sukbae-2023-2}} у тры крокі. Спачатку яны вырабляюць ланаркіт з малярнага змяшэння парашкоў аксіду свінцу (II) (PbO) і сульфату свінцу (II) (Pb(SO<sub>4</sub>)) у суадносінах 1:1 і награваючы да {{Convert|725|C|K}} цягам 24 гадзін:

: PbO + Pb(SO<sub>4</sub>) → Pb <sub>2</sub> (SO<sub>4</sub>)O.

Далей шляхам змешвання парашкоў [[Медзь|медзі]] (Cu) і [[Фосфар|фосфару]] (P) у малярных суадносінах 3:1 у запячатанай прабірцы ў вакууме і з нагрэвам да {{Convert|550|C|K}} на працягу 48 гадзін атрымліваюць фасфід медзі(I) (Cu<sub>3</sub>P):{{R|sukbae-2023-2}}

: 3 Cu + P → Cu<sub>3</sub>P.

Затым крышталі ланаркіта і фасфіду медзі здрабняюць у парашок, змяшчаюць у герметычную трубку ў вакуум і награваюць да {{Convert|925|C|K}} на працягу 5-20 гадзін:{{R|sukbae-2023-2}}

: Pb<sub>2</sub>(SO<sub>4</sub>)O + Cu<sub>3</sub>P → Pb<sub>10- {{Math|''x''}}</sub> Cu <sub>{{Math|''x''}}</sub>(PO<sub>4</sub>)<sub>6</sub>O + S (g), дзе 0,9 < x < 1,1.

Існуе шэраг праблем з апісаным вышэй сінтэзам з першапачатковага артыкула. Рэакцыя не [[Хімічнае ўраўненне|збалансаваная]], і іншыя даследнікі паведамлялі аб пабочным сінтэзе сульфіду медзі(I) (Cu<sub>2</sub>S).<ref name="kumar-20230731">{{Cite arXiv|eprint=2307.16402|first1=Kapil|last1=Kumar|first2=N.K.|last2=Karn|first3=V.P.S.|last3=Awana|title=Synthesis of possible room temperature superconductor LK-99:Pb<sub>9</sub>Cu(PO<sub>4</sub>)<sub>6</sub>O|date=2023-07-31|class=cond-mat.supr-con}}</ref><ref name=":16">{{Cite arXiv|eprint=2308.03110|class=cond-mat.supr-con|first1=Kaizhen|last1=Guo|first2=Yuan|last2=Li|first3=Shuang|last3=Jia|title=Ferromagnetic half levitation of LK-99-like synthetic samples|date=2023-08-06}}<cite class="citation arxiv cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFGuoLiJia2023">Guo, Kaizhen; Li, Yuan; Jia, Shuang (6 August 2023). </cite></ref> Для <math>x=1</math> збалансаванай рэакцыяй можа быць:

: 5 Pb<sub>2</sub>SO<sub>4</sub>O + 6 Cu<sub>3</sub>P → Pb<sub>9</sub>Cu(PO<sub>4</sub>)<sub>6</sub>O + 5 Cu<sub>2</sub>S + Pb +7 Cu<ref>{{Cite arXiv|eprint=2308.03544|class=cond-mat.supr-con|last1=Kumar|first1=Kapil|last2=Karn|first2=N. K.|last3=Kumar|first3=Yogesh|title=Absence of superconductivity in LK-99 at ambient conditions|date=2023-08-07}}</ref>

Многія сінтэзы давалі фрагментарныя вынікі ў розных фазах, калі частка з атрыманых фрагментаў рэагавала на магнітныя палі, а частка не.

== Фізічныя ўласцівасці ==
Некаторыя ўзоры LK-99 дэманструюць моцныя дыямагнітныя ўласцівасці, у тым ліку частковую левітацыю над магнітам{{R|sukbae-2023-2}}, што часам трактуецца як прыкмета звышправоднасці.

Хоць у першых артыкулах сцвярджалася што матэрыял з'яўляецца звышправадніком пакаёвай тэмпературы, але няма назіранняў якіх-небудзь канчатковых прыкмет звышправоднасці, як нулявога супраціўлення, эфекта Мейснера, замацавання патоку, магнітнай успрымальнасці пераменнага току, [[Эфект Джозефсана|эфекта Джозэфсана]], залежнага ад тэмпературы крытычнага поля і тока, або раптоўнага скачка ўдзельнай цеплаёмістасці каля крытычнай тэмпературы.

== Спасылкі ==

{{ізаляваны артыкул|date=2023-08-17}}

[[Катэгорыя:Звышправоднасць]]
[[Катэгорыя:Навука ў Паўднёвай Карэі]]
[[Катэгорыя:Фасфаты]]
[[Катэгорыя:2023 год у навуцы]]