Саляная кіслата

Шаблон:Рэчыва Саляная (хлорыставадародная) кіслата — HCl, раствор хлоравадарода ў вадзе; моцная аднаасноўная кіслата. Бескаляровая (тэхнічная саляная кіслата жаўтлявая з прычыны дамешкаў Fe, Cl₂ і іншага), «дыміць» на паветры, з’едлівая вадкасць. Максімальная канцэнтрацыя пры 20 °C раўняецца 38 % па масе, шчыльнасць такога раствору 1,19 г / см ³. Малярная маса 36,46 г / моль. Солі салянай кіслаты называюцца хларыдамі.

Этымалогія

Паколькі яна была ўпершыню атрымана з каменнай солі ў адпаведнасці з метадамі Іагана Рудольфа Глаўбера, Саляная кіслата гістарычна называлася еўрапейскімі алхімікамі салянай (адбылася ад солі)

Атрыманне

Так як саляная кіслата гэта раствор хлоравадароду (газ) у вадзе, то для яе атрымання трэба растварыць у вадзе хлоравадарод. Таксама яе можна атрымаць шляхам хімічнай рэакцыі вадкасцяў, так, каб у выніку атрымаўся ўжо раствораны ў вадзе хлоравадарод. Хлоравадарод у сваю чаргу атрымліваюць наступнымі метадамі:

Шляхам злучэння хлору з вадародам:

$\mathrm{C}\mathrm{l}{\phantom{A}}_2+\mathrm{H}{\phantom{A}}_2\underset{\mathrm{p}}{\overset{\mathrm{t}}{\to }}2\mathrm{H}\mathrm{C}\mathrm{l}$

Часцей за ўсё сінтэз робяць пад вялікай тэмпературай і часам пад ціскам. Паколькі рэакцыя экзатэрмічная, устаноўку называюць хлоравадароднай печчу або HCl-гарэлкай. Выраблены хлорысты вадарод паглынаецца дэіанізаваннай вадой, у выніку атрымліваецца хімічна чыстая саляная кіслата. Гэтая рэакцыя можа даць вельмі чысты прадукт, напрыклад, для выкарыстання ў харчовай прамысловасці.

Таксама дастаткова чыстую саляную кіслату можна атрымаць шляхам рэакцыі хларыду кальцыя і сернай кіслаты:

$\mathrm{C}\mathrm{a}\mathrm{C}\mathrm{l}{\phantom{A}}_2+\mathrm{H}{\phantom{A}}_2\mathrm{S}\mathrm{O}{\phantom{A}}_4⟶\mathrm{C}\mathrm{a}\mathrm{S}\mathrm{O}{\phantom{A}}_4+2\mathrm{H}\mathrm{C}\mathrm{l}$

Сульфат кальцыя не забруджвае раствор салянай кіслаты бо не раствараецца ў вадзе і выпадае белым асадкам.

Хімічныя ўласцівасці

Рэакцыя салянай кіслаты і аміяку, утвараецца туман з хларыду амонію

• Узаемадзеянне з металамі, якія стаяць у электрахімічным шэрагу металаў да вадарода з утварэннем солі і вылучэннем газападобнага вадароду:

$\mathrm{2}\mathrm{N}\mathrm{a}\mathrm{+}\mathrm{2}\mathrm{H}\mathrm{C}\mathrm{l}\mathrm{⟶}\mathrm{2}\mathrm{N}\mathrm{a}\mathrm{C}\mathrm{l}\mathrm{+}{\mathrm{H}}_{\mathrm{2}}\mathrm{\uparrow }$

$\mathrm{M}\mathrm{g}\mathrm{+}\mathrm{2}\mathrm{H}\mathrm{C}\mathrm{l}\mathrm{⟶}\mathrm{M}\mathrm{g}\mathrm{C}{\mathrm{l}}_{\mathrm{2}}\mathrm{+}{\mathrm{H}}_{\mathrm{2}}\mathrm{\uparrow }$

$\mathrm{2}\mathrm{A}\mathrm{l}\mathrm{+}\mathrm{6}\mathrm{H}\mathrm{C}\mathrm{l}\mathrm{⟶}\mathrm{2}\mathrm{A}\mathrm{l}\mathrm{C}{\mathrm{l}}_{\mathrm{3}}\mathrm{+}\mathrm{3}{\mathrm{H}}_{\mathrm{2}}\mathrm{\uparrow }$

• Узаемадзеянне з аксідамі металаў з утварэннем растваральнай солі і вады:

$\mathrm{N}{\mathrm{a}}_{\mathrm{2}}\mathrm{O}\mathrm{+}\mathrm{2}\mathrm{H}\mathrm{C}\mathrm{l}\mathrm{⟶}\mathrm{2}\mathrm{N}\mathrm{a}\mathrm{C}\mathrm{l}\mathrm{+}{\mathrm{H}}_{\mathrm{2}}\mathrm{O}$

$\mathrm{M}\mathrm{g}\mathrm{O}\mathrm{+}\mathrm{2}\mathrm{H}\mathrm{C}\mathrm{l}\mathrm{⟶}\mathrm{M}\mathrm{g}\mathrm{C}{\mathrm{l}}_{\mathrm{2}}\mathrm{+}{\mathrm{H}}_{\mathrm{2}}\mathrm{O}$

$\mathrm{A}{\mathrm{l}}_{\mathrm{2}}{\mathrm{O}}_{\mathrm{3}}\mathrm{+}\mathrm{6}\mathrm{H}\mathrm{C}\mathrm{l}\mathrm{⟶}\mathrm{2}\mathrm{A}\mathrm{l}\mathrm{C}{\mathrm{l}}_{\mathrm{3}}\mathrm{+}\mathrm{3}{\mathrm{H}}_{\mathrm{2}}\mathrm{O}$

• Узаемадзеянне з гідраксідамі металаў з утварэннем растваральнай солі і вады (рэакцыя нейтралізацыі):

$\mathrm{N}\mathrm{a}\mathrm{O}\mathrm{H}\mathrm{+}\mathrm{H}\mathrm{C}\mathrm{l}\mathrm{⟶}\mathrm{N}\mathrm{a}\mathrm{C}\mathrm{l}\mathrm{+}{\mathrm{H}}_{\mathrm{2}}\mathrm{O}$

$\mathrm{M}\mathrm{g}\mathrm{(}\mathrm{O}\mathrm{H}{\mathrm{)}}_{\mathrm{2}}\mathrm{+}\mathrm{2}\mathrm{H}\mathrm{C}\mathrm{l}\mathrm{⟶}\mathrm{M}\mathrm{g}\mathrm{C}{\mathrm{l}}_{\mathrm{2}}\mathrm{+}\mathrm{2}{\mathrm{H}}_{\mathrm{2}}\mathrm{O}$

$\mathrm{A}\mathrm{l}\mathrm{(}\mathrm{O}\mathrm{H}{\mathrm{)}}_{\mathrm{3}}\mathrm{+}\mathrm{3}\mathrm{H}\mathrm{C}\mathrm{l}\mathrm{⟶}\mathrm{A}\mathrm{l}\mathrm{C}{\mathrm{l}}_{\mathrm{3}}\mathrm{+}\mathrm{3}{\mathrm{H}}_{\mathrm{2}}\mathrm{O}$

• Узаемадзеянне з салямі металаў, утворанымі больш слабымі кіслотамі, напр. вугальнай:

$\mathrm{N}{\mathrm{a}}_{\mathrm{2}}\mathrm{C}{\mathrm{O}}_{\mathrm{3}}\mathrm{+}\mathrm{2}\mathrm{H}\mathrm{C}\mathrm{l}\mathrm{⟶}\mathrm{2}\mathrm{N}\mathrm{a}\mathrm{C}\mathrm{l}\mathrm{+}{\mathrm{H}}_{\mathrm{2}}\mathrm{O}\mathrm{+}\mathrm{C}{\mathrm{O}}_{\mathrm{2}}\mathrm{\uparrow }$

• Узаемадзеянне з моцнымі акісляльнікамі (перманганат калію, дыяксід марганцу) з вылучэннем газападобнага хлора:

$\mathrm{2}\mathrm{K}\mathrm{M}\mathrm{n}{\mathrm{O}}_{\mathrm{4}}\mathrm{+}\mathrm{1}\mathrm{6}\mathrm{H}\mathrm{C}\mathrm{l}\mathrm{⟶}\mathrm{5}\mathrm{C}{\mathrm{l}}_{\mathrm{2}}\mathrm{\uparrow }\mathrm{+}\mathrm{2}\mathrm{M}\mathrm{n}\mathrm{C}{\mathrm{l}}_{\mathrm{2}}\mathrm{+}\mathrm{2}\mathrm{K}\mathrm{C}\mathrm{l}\mathrm{+}\mathrm{8}{\mathrm{H}}_{\mathrm{2}}\mathrm{O}$

• Рэагуе з аміякам і фасфінам з утварэннем соляў амонію і фасфанію. Напрыклад хларыд амонію можна атрымаць нейтралізацыяй салянай кіслаты водным растворам аміяку:

$\mathrm{H}\mathrm{C}\mathrm{l}+\mathrm{N}\mathrm{H}{\phantom{A}}_3⟶\mathrm{N}\mathrm{H}{\phantom{A}}_4\mathrm{C}\mathrm{l}$

Гэтая рэакцыя — якасная рэакцыя на аміяк

Літаратура

• Шаблон:Крыніцы/БелЭн