Прагляд зыходнага тэксту старонкі Масарэцкі тэкст

{{універсальная картка}}
[[Файл:Texts of the OT.svg|thumb|350px|Дрэва ізводаў і рэдакцый Старога Запавету. [[Септуагінта]] пазначана як LXX. Літарай א ([[алеф]]) пазначаны [[Сінайскі кодэкс]], А — [[Александрыйскі кодэкс]], В — [[Ватыканскі кодэкс]], Q — [[Codex Marchalianus]]. ''Encyclopaedia Biblica, 1899'']]
'''Масарэцкі тэкст''' ({{lang-he|נוסח המסורה}}, у біблейскай тэксталогіі '''MT''', 𝕸, або <math>\mathfrak{M}</math>) — [[сярэдневякоўе|сярэднявечная]] [[Рэдакцыя (тэксталогія)|рэдакцыя]] адной з груп старажытных тэкстаў [[Танах]]а (Яўрэйскай Бібліі), прызнаная ў [[рабін]]скім асяроддзі ў якасці адзінага святога тэксту{{sfn|Тов|2001|с=17}}. Мала адрозныя адна ад адной формы гэтага тэксту перапісваліся і распаўсюджваліся ў ліку, які перавышае іншыя рэдакцыі; нестандартныя тэксты паслядоўна знішчаліся. Канчатковы зафіксаваны від МТ набыў да X стагоддзя н.э.{{sfn|Добыкин|2012|с=41}}{{sfn|Price|2007|p=57}}

[[Рукапісы Мёртвага мора]] паказалі існаванне больш ранніх, так званых протамасарэцкіх версій Танаха, якія, у адрозненне ад масарэцкага тэксту, пазбаўлены агаласовак і акцэнтных знакаў, а таксама ў шэрагу месцаў разыходзяцца паміж сабой і выпрацаваным масарэцкім тэкстам {{sfn|Селезнёв|2008|с=57}}. У I стагоддзі н.э. цэнтральная роля протамасарэцкіх тэкстаў узрасла з прычыны паслаблення ці знікнення іншых плыняў у іўдаізме. У іўдаізме масарэцкі тэкст стаў асноўным тэкстам Бібліі і ў [[Новы час]] вызначальным тэкстам для [[Стары Запавет|Старога Запавету]] ў хрысціянстве і ў навуковым свеце{{sfn|Тов|2001|с=17}}. Гэты тэкст перапісваўся з асаблівай дбайнасцю, а ў перыяд VII—X стагоддзяў група яўрэйскіх навукоўцаў — [[масарэты|масарэтаў]] дадала да яго [[Масара|Масару]], гэта значыць агаласоўкі ў яўрэйскім лісце і агаласоўкі і акцэнтныя знакі для правільнага вымаўлення слоў тэксту і нататкі масарэтаў для дакладнага яго перапісвання{{sfn|Тов|2001|с=17}}. Масара была створана на аснове старажытнай традыцыі, але ключавую ролю ў яе замацаванні і распаўсюджванні адыграла ў X стагоддзі сям’я Бэн-Ашэраў з Тыверыі{{sfn|Тов|2001|с=20}}. Тэкст, выпрацаваны масарэтам Ааронам бен Ашэрам, ляжыць у аснове сучаснай [[Яўрэйская Біблія|Яўрэйскай Бібліі]].<ref>{{cite web|title=Библия|url=http://enc-dic.com/colier/Biblija-1110|work=Энциклопедия Кольера|publisher=Энциклопедии & Словари. Коллекция энциклопедий и словарей|accessdate=2017-06-16|archive-date=2017-07-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20170730232644/http://enc-dic.com/colier/Biblija-1110|deadlink=no}}</ref>. Найстарэйшыя рукапісы масарэцкага тэксту, якія захаваліся фрагментарна, адносяцца да IX стагоддзя. Да пачатку XXI стагоддзя найстаражытнейшым цалкам захаваным масарэцкім рукапісам Танаха з’яўляецца манускрыпт, створаны каля 1008 года і названы [[Ленінградскі кодэкс|Ленінградскім кодэксам]].{{sfn|Добыкин|2012|с=41}} Пры гэтым захавалася не менш за 6000 рукапісаў, якія змяшчаюць як поўны, так і частковы тэкст Танаха з Масарой, іх капіраванне працягвалася да пачатку XVI стагоддзя.

Аўтарытэтнае друкаванае выданне МТ выпусціў [[Даніэль Бомберг]] у [[Венецыя|Венецыі]] ў 1524—1525 гадах, яно застаецца адной з найважнейшых крыніц для навуковых выданняў. Ленінградскі кодэкс пакладзены ў аснову навуковага выдання [[Biblia Hebraica Stuttgartensia]]. Сучасныя ізраільскія крытычныя выданні Танаха грунтуюцца на [[Кодэкс Алепа|Алепскім кодэксе]]. Масарэцкі тэкст з’яўляецца асновай для старазапаветнай часткі [[Біблія Лютэра|Бібліі Лютэра]], [[Біблія караля Якава|Бібліі караля Якава]], кананічных кніг [[Сінадальны пераклад|Сінадальнага перакладу]] і [[Новая Вульгата|Новай Вульгаты]]{{sfn|Вевюрко|2009|с=24}}.

== Адрозненні ад Септуагінты ==
У тэкст не ўключаны [[другакананічныя кнігі]]. Таксама адрозніваюцца нумарацыя і змест [[псалмы|псалмаў]] у [[псалтыр]]ы.
{| class="wikitable"
|- style="background:#FFDEAD"
|+ Суаднясенне нумарацыі і зместа псалмаў у Септуагінце і масарэцкім тэксце Бібліі
!Масарэцкі тэкст
![[Септуагінта]]
!Каментарый
|-
|Пс 1-8
|Пс 1-8
|Змест і нумарацыя аднолькавыя
|-
|Пс 9-10
|Пс 9
|У Септуагінце псалмы 9 і 10 злучаны у адзін
|-
|Пс 11-113
|Пс 10-112
|Нумарацыя разыходзіцца на 1 пункт
|-
|Пс 114—115
|Пс 113
|У Септуагінце псалмы 114 і 115 злучаны у адзін
|-
|Пс 116
|Пс 114—115
|У Септуагінце — два псалмы. 115-ы пачынаецца з 10 верша 116 псалма масарэцкай версіі
|-
|Пс 117—146
|Пс 116—145
|Нумарацыя разыходзіцца на 1 пункт
|-
|Пс 147
|Пс 146—147
|У Септуагінце — два псалмы. 147-ы пачынаецца з 12 верша 147 псалма масарэцкай версіі
|-
|Пс 148—150
|Пс 148—150
|Змест і нумарацыя аднолькавыя
|-
|}

[[Псалом 151]] адсутнічае ў масарэцкім тэксце.

== Прыклады беларускіх перакладаў масарэцкага тэксту ==
* [https://www.biblija.by/nzps-ps/ Кніга псальмаў] у перакладзе [[Лукаш Дзекуць-Малей|Лукаша Дзекуць-Малея]] і [[Антон Луцкевіч|Антона Луцкевіча]]
* [https://bible.by/bjs/19/1/ Псалтыр] у перакладзе [[Ян Станкевіч|Яна Станкевіча]] і [[Майсей Гітлін|Майсея Гітліна]]
* [https://bible.by/bvc-2017/19/1/ Кніга Псальмаў] у перакладзе [[Біблейскае таварыства ў Рэспубліцы Беларусь|Біблейскага таварыства ў Рэспубліцы Беларусь]]
* [https://bible.by/bbb/19/1/ Псальмы] ў перакладзе [[Антоні Бокун|Антонія Бокуна]]
* [https://bible.by/bsm/19/1/ Псальмы] ў перакладзе [[Эрнст Сабіла|Э. К. Сабілы]], С. А. Малахава

== Крыніцы ==
{{крыніцы}}

== Літаратура ==
{{refbegin|2}}
* {{публікацыя|кніга|аўтар=Вайнгрин Дж.|загаловак=Введение в текстологию Ветхого Завета|адказны=Пер. с англ. Л. Сумм|месца=М.|выдавецтва=Библейско-богословский ин-т св. апостола Андрея|год=2002|isbn=5-89647-025-8|ref=Вайнгрин|серыя=Современная библеистика|старонак=114}}
* {{публікацыя|артыкул|аўтар=Вевюрко И. С.|загаловак=Текст и традиция: герменевтический круг в библиологии|выданне=Вестник Российского университета дружбы народов. Серыя: Философия|год=2009|номер=4|ref=Вевюрко|спасылка=http://journals.rudn.ru/philosophy/article/view/11707/11137|старонакы=22—30}}
* {{публікацыя|кніга|аўтар=Вевюрко И. С. |загаловак=Септуагинта: древнегреческий текст Ветхого Завета в истории религиозной мысли|месца=М. |выдавецтва= Издательство Московского университета|год=2013|старонак=973|isbn=978-5-211-06400-3|ref=Вевюрко }}
* {{публікацыя|кніга|загаловак=Введение в Ветхий Завет|адказны=Под  ред.  Эриха  Ценгера|месца=М.|выдавецтва=Библейско-богословский  институт  св.  апостола Андрея|год=2008|isbn=5-89647-115-7|ref=Ценгер|серыя=Современная  библеистика|старонак=802}}
* {{публікацыя|кніга|аўтар=Добыкин Д. Г.|загаловак=Лекции по введению в Священное Писание Ветхого Завета: учеб. пособие|месца=СПб.|выдавецтва=Изд-во Санкт-Петербургской православной духовной академии|год=2012|ref=Добыкин|старонак=114}}
* {{публікацыя|артыкул|аўтар=Селезнёв М. Г.|загаловак=Еврейский текст Библии и Септуагинта: два оригинала, два перевода? |спасылка=http://pstgu.ru/download/1280828738.seleznev.pdf|выданне= XVIII Ежегодная богословская конференция ПСТГУ: Материалы |месца=М.|год=2008 |старонак= 56—61|ref=Селезнёв }}
* {{ПЭ|2626065|Масоретский текст|44|283-298|Селезнёв М. Г.}}
* {{публікацыя|кніга|аўтар=Тов Э.|загаловак=Текстология Ветхого Завета|спасылка=http://www.all-art.co.il/websites/websitesfolders/00000447/upload/books/Textologia.pdf|арыгінал=Textual Criticism of the Hebrew Bible|адказны= Пер. К. Бурмистров, Г. Ястребов|месца=М.|выдавецтваБиблейско-богословский ин-т св. апостола Андрея|год=2001|старонак=424|isbn=5-89647-031-2|ref=Тов}}
* {{публікацыя|артыкул|аўтар=Barr J.|загаловак=Migraš in the Old Testament|выданне=Journal of Semitic studies|год=1984|issn=0022-4480|ref=Barr|issue=1|volume=XXIX|pages=15—31|doi=10.1093/jss/XXIX.1.15}}
* {{публікацыя|кніга|аўтар=Burnett, Stephen George|загаловак=The Christian Hebraism of Johann Buxtorf (1564—1629): PhD dissertation|спасылка=http://search.proquest.com/docview/303896988?pq-origsite=summon|месца=Madison|выдавецтва=The University of Wisconsin|год=1990|ref=Burnett|allpages=359}}
* {{кніга|аўтар=Kahle, Paul E|загаловак=The Cairo Geniza|спасылка=https://archive.org/details/cairogeniza0000kahl_a9a5|месца=London|выдавецтва=British Academy|год=1947|allpages=247|ref=Kahle}}
* {{публікацыя|кніга|аўтар=Price R.|загаловак=Searching for the Original Bible|спасылка=https://books.google.ru/books?id=R7ZHjZencgIC&printsec=frontcover&hl=ru#v=onepage&q&f=false|месца=Eugene (Oregon)|выдавецтва=Harvest House Publishers|год=2007|isbn=9780736910545|ref=Price|allpages=304}}
* {{публікацыя|кніга|аўтар=Wurthwein E.|загаловак=The Text of the Old Testament: An Introduction to the Biblia Hebraica|адказны=Tr. by Erroll F. Rhodes|выдавецтва=Wm. B. Eerdmans Publishing Co|год=1994|isbn=9780802807885|ref=Wurthwein|старонак=304}}
{{refend}}
{{Бібліяінфармацыя}}

[[Катэгорыя:Танах]]