Прагляд зыходнага тэксту старонкі Парэчкі

{{Таксон
| image file        = Ribes rubrum a1.jpg
| image title       = 
| image descr       = {{bt-bellat|Парэчкі чырвоныя|Ribes rubrum}}
| regnum = Расліны
| parent = Grossulariaceae
| rang = Род
| latin = Ribes
| author = [[L.]], 1753
| syn =
* {{btname|Botrycarpum|[[A.Rich.]]}}
* {{btname|Botryocarpium|[[Spach]]}}
* {{btname|Calobotrya|[[Spach]]}}
* {{btname|Cerophyllum|[[Spach]]}}
* {{btname|Chrysobotrya|[[Spach]]}}
* {{btname|Coreosma|[[Spach]]}}
* {{btname|Grossularia|[[Mill.]]}}
* {{btname|Liebichia|[[Opiz]]}}
* {{btname|Rebis|[[Spach]]}}
* {{btname|Ribesium|[[Medik.]]}}
* {{btname|Rolsonia|[[Rchb.]]}}
| children =
| range map =
| range map caption =
| range map width =
| range legend =
| iucnstatus =
| wikispecies = Ribes
| commons = Category:Ribes
| iucn =
| itis = 24448
| ncbi = 3801
| eol = 38348
| grin = 10469
| ipni = 37138
}}
'''Парэ́чкі'''<ref name="Киселевский">{{Крыніцы/Латино-русско-белорусский ботанический словарь|8}}</ref> (''Ribes'') — [[Род (біялогія)|род]] кветкавых раслін манатыпнага сямейства {{bt-bellat|Агрэставыя{{!}}агрэставых|Grossulariaceae}}.

== Батанічнае апісанне ==

=== Марфалогія ===
Лістападныя, радзей вечназялёныя [[куст]]ы з вышынёй да 2 метраў. Парасткі гладкія, часам шыпаватыя. Лісце простае, чаргаванае, голае або апушанае, бывае з залозкамі, большай часткай дланепадобна-лопасцевае.

[[Кветка|Кветкі]] ў гронках, двух- ці аднаполыя. [[Кветаложа|Кветкаложа]] ўвагнутае, зрослае з завяззю і пераходзячае па баках у 5 звычайна зеленаватых [[чашалісцік]]аў. Пялёсткаў таксама 5, усе вольныя. [[Тычынка|тычынак]] столькі ж. Завязь аднагнездавая, шматнасенная. Слупкі два. <br />
[[Формула кветкі]]: {{Nobr|<math>\ast K_{4-5} \; C_{4-5} \; A_{4-5} \;  G_{(2-4)}</math>}}. Структура кветкі нестабільная<ref name="Andreeva">{{кніга|аўтар=Андреева И. И., Родман Л. С.|загаловак=Ботаника|выданне=3-е, перераб. и доп |месца=М.|выдавецтва=Колос|год=2005|старонкі=428|старонак=528|isbn=5-9532-0114-1}}</ref>.

[[Плод]] — [[ягада]].

== Распаўсюджанне ==
Уключае каля 150 відаў. Да 50 відаў распаўсюджаныя ў [[Еўропа|Еўропе]], [[Азія|Азіі]] і [[Паўночная Амерыка|Паўночнай Амерыцы]], прычым некаторыя спускаюцца на поўдзень [[кантынент]]а па [[Анды|Андам]] да [[Магеланаў праліў|Магеланавага праліва]].

У раўніне [[Еўрапейская частка Расіі|Еўрапейскай часткі Расіі]] прысутнічаюць 3 дзікарослых віды, на [[Каўказ]]е — 6, большая колькасць іх расце ў [[Сібір]]ы, асабліва [[Усходняя Сібір|Усходняй]].

=== Біялагічныя асаблівасці ===
Найлепшай [[глеба]]й для росту парэчак лічыцца чарназёмны [[суглінак]], але яна можа расці і на іншых глебах, як лёгкіх, так і шчыльных, толькі б месца было урадлівым і вільготным; для захавання першай умовы лёгкія і малаўрадлівыя глебы добра ўгнойваюць праз 2-3 гады і, акрамя таго, на працягу [[лета]] паліваюць вадкімі [[Угнаенне|ўгнаеннямі]], каб захаваць [[вільготнасць]] у глебе. У сухой мясцовасці варта высаджваць парэчку не на градках, а ў канаўках (чырвоныя і белыя парэчкі лягчэй пераносяць сухасць глебы, чым чорныя). Адначасова з угнаеннем робяць глыбокую апрацоўку глебы на 45-55 см; паміж раслінамі ж зямля пушыцца кожны год. Некаторыя раяць на лета паверхню град пакрываць пластом [[гной|гною]].

Што ж тычыцца месцазнаходжання, то кусты парэчкі рэкамендуецца саджаць на адкрытым, асветленым [[сонца]]м месцы. З той жа мэтай адлегласць паміж кустамі павінна быць не менш за метр, каб яны не [[цень|зацянялі]] адзін аднаго, інакш атрымліваюцца дробныя і шчуплыя ягады.

Парэчкі, як і агрэст, размножваюць [[Тронак|тронкамі]] і адводкамі; тронкі звычайна зразаюць восенню, па ападу лісця, з моцных кустоў, пад самым вочкам, затым складаюць іх на зіму ў склеп і вясной высаджваюць, як толькі адтае зямля, у цяністым месцы. У цёплым кліматце тронкі саджаюць і ўвосень.

Размнажэнне травяністымі отводка вырабляюць у ліпені, папярэдне надрэзаўшы кару.

Пасадка парэчак вырабляецца лепш за ўсё ў жніўні ў градкі або канавы, напоўненыя сумессю зямлі з гноем. Пасля пасадкі, калі надвор'е сухое, робіцца 2 разы на тыдзень паліў, не менш за 1 вядро на куст. Паверхня глебы пакрываецца гноем і пластом [[салома|саломы]].

Абразанне (вясной) складаецца ва ўкарачэнні маладых галін на 5-6 вочкаў і выдаленні старых галін. Кожны куст павінен мець самае большае 10-15 галін розных узростаў. Старыя галіны трэба выдаляць, таму што самыя буйныя ягады атрымліваюцца на 3-5-гадовых галінах. Пакідаць больш старыя галіны можна толькі на штамбах.

Звычайна парэчкі разводзяць у выглядзе куста, з дапамогай абрэзкі маладых раслін на ўзроўні 20 см, але часам чырвоныя парэчкі (але зусім не чорныя), дзеля вонкавага выгляду, выганяюць у паўштамбавай або штамбавай форме (першая мае ствол да 50 см вышыні, другая — да 1 м). Апошняя форма выводзіцца [[Прышчэпка, батаніка|прышчэпкай]] (капуліроўкай) на ''Ribes Aureum Pursh'' або, у рэдкіх выпадках, на чорных парэчках. У паўночных раёнах краіны небяспечна выводзіць штамб вышэй 70 см.

== Арэал ==

Налічваецца каля 150 відаў. Пашыраны ў халодным і ўмераным паясах Еўразіі, Амерыкі і ў Афрыцы ([[Горная сістэма Атлас|Атласкія горы]]).

== Класіфікацыя ==

=== Віды ===

{{Біяфота|Ribes alpinum - berries (aka).jpg|{{bt-bellat||Ribes alpinum}}}}
{{Біяфота|Ribes aureum20120505 03.jpg|{{bt-bellat||Ribes aureum}}}}
{{Біяфота|Ribes cereum var cereum 2.jpg|{{bt-bellat||Ribes cereum}}}}
{{Біяфота|Ribes divaricatum 5378.JPG|{{bt-bellat||Ribes divaricatum}}}}
{{Біяфота|Ribes malvaceum var veridifolium 2.jpg|{{bt-bellat||Ribes malvaceum}}}}
{{Біяфота|Ribes petraeum a2.jpg|{{bt-bellat||Ribes petraeum}}}}
{{Біяфота|Grosello rojo (Ribes rubrum), Múnich, Alemania, 2012-06-07, DD_01.jpg|{{bt-bellat|Парэчкі чырвоныя|Ribes rubrum}}}}
{{Біяфота|Ribes sanguineum blossom (aka).jpg|{{bt-bellat||Ribes sanguineum}}}}
{{Біяфота|Ribes speciosum flowers 2004-02-23.jpg|{{bt-bellat||Ribes speciosum}}}}
{{Біяфота|Grosella espinosa (Ribes_uva-crispa), Múnich,_Alemania, 2012-06-07, DD 01.jpg|{{bt-bellat||Ribes uva-crispa}}}}

Найбольш вядомыя наступныя віды парэчак: {{Bt-bellat|Парэчкі чорныя{{!}}чорныя|Ribes nigrum}} і {{Bt-bellat|Парэчкі чырвоныя{{!}}чырвоныя|Ribes rubrum}} парэчкі — абодва віды дзіка растуць у [[Паўночная Еўропа|Паўночнай Еўропе]] і ў [[Сібір]]ы. Адрозненне паміж імі, акрамя колеру ягад, у тым, што ў чорных парэчак лісце і ягады надзвычай духмяныя ад [[Эфірныя алеі|эфірнага алею]]. Ён утрымліваецца ў асаблівых [[залоза|залозках]], якія пакрываюць асабліва густа ніжнюю паверхню лісця. З [[сок]]у чорных парэчак ({{lang-fr|Cassis}}) робяць таксама розныя [[сіроп]]ы і [[лікёр]]ы. У вялікай колькасці разводзяць {{bt-bellat|агрэст|Ribes uva-crispa}} {{bt-latbel|s=2|Ribes grossularia}}, які таксама належыць да роду парэчак. Сярод садовых культур вядома некалькі сотняў выведзеных гатункаў. Ягады многіх іншых культурных відаў парэчкі таксама ўжываюцца ў ежу, але ў невялікай колькасці яны збіраюцца і з дзікарослых кустоў. Некаторыя віды (напрыклад, {{bt-bellat|парэчкі залацістыя|Ribes aureum}}, {{bt-bellat||Ribes floridum}} і {{bt-bellat||Ribes sanguineum}}) разводзяць як дэкаратыўныя прыгожаквітнеючыя расліны.

На Беларусі сярод дзікарослых і культурных відаў {{bt-bellat|парэчкі альпійскія{{!}}парэчкі альпійскія ці светлыя|Ribes alpinum}}, {{bt-bellat|парэчкі залацістыя|Ribes aureum}}, {{bt-bellat|парэчкі пушыстыя|Ribes spicatum}}, {{bt-bellat|парэчкі чорныя|Ribes nigrum}}, {{bt-bellat|парэчкі чырвоныя|Ribes rubrum}}, {{bt-bellat|агрэст|Ribes uva-crispa}}. Трапляюцца ў вільготных лясах, сярод хмызнякоў, ускрай балот і па берагах рэк; культывуюцца ў прамысловым і аматарскім садаводстве.

Віды парэчак аб'ядноўваюць у 3 групы. Для чорных парэчак характэрны спецыфічны пах з-за наяўнасці залозак на ніжняй паверхні лісця. Група чырвоных парэчак як лекавыя расліна вядомая з XIV ст., як ягадная — з XVI ст. Група залацістых парэчак эндэмічная для Паўночнай Амерыкі.

* {{bt-latbel|Ribes aciculare|aut=[[Sm.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes affine|aut=[[Kunth]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes alpestris|aut=[[Wall.]] ex [[Decne.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes alpinum|aut=[[L.]]|Парэчкі альпійскія|Пржасліна|Парэчкі светлыя}}
* {{bt-latbel|Ribes altissimum|aut=[[Turcz.]] ex [[Pojark.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes amarum|aut=[[McClatchie]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes americanum|aut=[[Mill.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes armenum|aut=[[Pojark.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes aureum|aut=[[Pursh]]|Парэчкі залацістыя|Парэчкі залатыя}}
* {{bt-latbel|Ribes binominatum|aut=[[A.Heller]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes bolivianum|aut=[[Jancz.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes brachybotrys|aut=([[Wedd.]]) [[Jancz.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes bracteosum|aut=[[Douglas]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes burejense|aut=[[F.Schmidt]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes cereum|aut=[[Douglas]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes ciliatum|aut=[[Humb.]] & [[Bonpl.]] ex [[Schult.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes cucullatum|aut=[[Hook.]] & [[Arn.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes cuneifolium|aut=[[Ruiz]] & [[Pav.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes curvatum|aut=[[Small]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes cynosbati|aut=[[L.]]|Агрэст шыпаваты}}
* {{bt-latbel|Ribes diacanthum|aut=[[Pall.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes dikuscha|aut=[[Fisch.]] ex [[Turcz.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes divaricatum|aut=[[Douglas]]|Агрэст зменлівы}}
* {{bt-latbel|Ribes echinellum|aut=([[Coville]]) [[Rehder]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes erythrocarpum|aut=[[Coville]] & [[Leiberg]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes fasciculatum|aut=[[Siebold]] & [[Zucc.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes fontaneum|aut=[[Bochkarn.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes formosanum|aut=[[Hayata]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes fragrans|aut=[[Pall.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes gayanum|aut=([[Spach]]) [[Steud.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes glaciale|aut=[[Wall.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes glandulosum|aut=[[Grauer]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes griffithii|aut=[[Hook.f.]] & [[Thomson]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes henryi|aut=[[Franch.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes heterotrichum|aut=[[C.A.Mey.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes himalense|aut=[[Royle]] ex [[Decne.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes hirtellum|aut=[[Michx.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes horridum|aut=[[Rupr.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes howellii|aut=[[Greene]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes hudsonianum|aut=[[Richardson]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes incarnatum|aut=[[Wedd.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes indecorum|aut=[[Eastw.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes inerme|aut=[[Rydb.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes janczewskii|aut=[[Pojark.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes japonicum|aut=[[Maxim.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes komarovii|aut=[[Pojark.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes laciniatum|aut=[[Hook.f.]] & [[Thomson]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes lacustre|aut=([[Pers.]]) [[Poir.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes latifolium|aut=[[Jancz.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes laurifolium|aut=[[Jancz.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes laxiflorum|aut=[[Pursh]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes lehmannii|aut=[[Jancz.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes leptanthum|aut=[[A.Gray]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes lobbii|aut=[[A.Gray]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes longeracemosum|aut=[[Franch.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes luridum|aut=[[Hook.f.]] & [[Thomson]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes magellanicum|aut=[[Poir.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes malvaceum|aut=[[Sm.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes mandschuricum|aut=([[Maxim.]]) [[Kom.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes maximowiczii|aut=[[Kom.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes menziesii|aut=[[Pursh.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes mescalerium|aut=[[Coville]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes meyeri|aut=[[Maxim.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes missouriense|aut=[[Nutt.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes montigenum|aut=[[McClatchie]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes moupinense|aut=[[Franch.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes multiflorum|aut=[[Kit.]] ex [[Schult.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes neglectum|aut=[[Rose]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes nevadense|aut=[[Kellogg]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes nigrum|aut=[[L.]]|Парэчкі чорныя|Смарода|Смародыня|Смуродзіна|Парэчка чорная|Смарода чорная}}
* {{bt-latbel|Ribes niveum|aut=[[Lindl.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes orientale|aut=[[Desf.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes oxyacanthoides|aut=[[L.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes palczewskii|aut=([[Jancz.]]) [[Pojark.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes pallidiflorum|aut=[[Pojark.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes pauciflorum|aut=[[Turcz.]] ex [[Pojark.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes pentlandii|aut=[[Britton]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes petraeum|aut=[[Wulfen]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes pinetorum|aut=[[Greene]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes procumbens|aut=[[Pall.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes pulchellum|aut=[[Turcz.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes punctatum|aut=[[Ruiz]] & [[Pav.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes quercetorum|aut=[[Greene]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes roezlii|aut=[[Regel]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes rotundifolium|aut=[[Michx.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes rubrum|aut=[[L.]]|txt={{typus}}<ref>{{ING|Ribes}}</ref>|Парэчкі чырвоныя|Парэчкі звычайныя|Парэч|Парэчнік|Парэчка чырвоная}}
* {{bt-latbel|Ribes sachalinense|aut=([[F.Schmidt]]) [[Nakai]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes sanguineum|aut=[[Pursh]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes saxatile|aut=[[Pall.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes sinanense|aut=[[F.Maek.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes speciosum|aut=[[Pursh]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes spicatum|aut=[[E.Robson]]|Парэчкі пушыстыя}}
* {{bt-latbel|Ribes stenocarpum|aut=[[Maxim.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes thacherianum|aut=([[Jeps.]]) [[Munz]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes trilobum|aut=[[Meyen]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes triste|aut=[[Pall.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes turbinatum|aut=[[Pojark.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes ussuriense|aut=[[Jancz.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes uva-crispa|aut=[[L.]]|Агрэст}}
* {{bt-latbel|Ribes valdivianum|aut=[[Phil.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes velutinum|aut=[[Greene]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes viburnifolium|aut=[[A.Gray]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes vilmorinii|aut=[[Jancz.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes viscosissimum|aut=[[Pursh]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes warszewiczii|aut=[[Jancz.]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes watsonianum|aut=[[Koehne]]|}}
* {{bt-latbel|Ribes wolfii|aut=[[Rothr.]]|}}

=== Гібрыды ===
* {{bt-latbel|Ribes ×arcuatum{{!}}Ribes ×arcuatum|aut=[[Jancz.]]|}} — Міжвідавы гібрыд ''[[Ribes hirtellum]]'' і ''[[Ribes missouriense]]''
* {{bt-latbel|Ribes bethmontii{{!}}Ribes ×bethmontii|aut=[[Jancz.]]|}} — Міжвідавы гібрыд ''[[Ribes malvaceum]]'' і [[Ribes sanguineum]]
* {{bt-latbel|Ribes carrierei{{!}}Ribes ×carrierei|aut=[[C.K.Schneid.]]|}} — Міжвідавы гібрыд [[Парэчкі чорныя|Парэчак чорных]] і [[Ribes sanguineum]]
* {{bt-latbel|Ribes culverwellii{{!}}Ribes ×culverwellii|aut=[[Macfarl.]]|}} — Міжвідавы гібрыд [[Парэчкі чорныя|Парэчак чорных]] і [[Агрэст]]а
* {{bt-latbel|Ribes fuscescens{{!}}Ribes ×fuscescens|aut=|}} — Міжвідавы гібрыд ''[[Ribes bracteosum]]'' і [[Парэчкі чорныя|Парэчак чорных]]
* {{bt-latbel|Ribes futurum{{!}}Ribes ×futurum|aut=[[Jancz.]]|}} — Міжвідавы гібрыд [[Парэчкі чырвоныя|Парэчак чырвоных]] і ''[[Ribes warszewiczii]]''
* {{bt-latbel|Ribes gordonianum{{!}}Ribes ×gordonianum|aut=[[Lem.]]|}} — Міжвідавы гібрыд [[Ribes fragrans]] і [[Ribes sanguineum]]
* {{bt-latbel|Ribes holosericeum{{!}}Ribes ×holosericeum|aut=|}} — Міжвідавы гібрыд [[Ribes petraeum]] і [[Парэчкі пушыстыя|Парэчак пушыстых]]
* {{bt-latbel|Ribes innominatum{{!}}Ribes ×innominatum|aut=[[Jancz.]]|}} — Міжвідавы гібрыд [[Ribes divaricatum]] і [[Агрэст]]а
* {{bt-latbel|Ribes koehneanum{{!}}Ribes ×koehneanum|aut=[[Jancz.]]|}} — Міжвідавы гібрыд ''[[Ribes multiflorum]]'' і [[Парэчкі чырвоныя|Парэчак чырвоных]]
* {{bt-latbel|Ribes nidigrolaria{{!}}Ribes ×nidigrolaria|aut=[[Rud.Bauer]] & [[A.Bauer]]|}} — Міжвідавы гібрыд [[Парэчкі чорныя|Парэчак чорных]], [[Агрэст]]а і [[Ribes divaricatum]]
* {{bt-latbel|Ribes robustum{{!}}Ribes ×robustum|aut=[[Jancz.]]|}} — Міжвідавы гібрыд ''[[Ribes niveum]]'' і ''[[Ribes inerme]]''
* {{bt-latbel|Ribes rusticum{{!}}Ribes ×rusticum|aut=[[Jancz.]]|}} — Міжвідавы гібрыд [[Агрэст]]а і ''[[Ribes hirtellum]]''
* {{bt-latbel|Ribes succirubrum{{!}}Ribes ×succirubrum|aut=[[Zabel ex Jancz.]]|}} — Міжвідавы гібрыд [[Ribes divaricatum]] і ''[[Ribes niveum]]''

== Значэнне і ўжыванне ==

Харчовыя, лекавыя, дэкаратыўныя расліны.

Акрамя ўжывання непасрэдна ў ежу, з парэчак гатуюць [[варэнне]], [[кампот]], [[жэле]], [[Пасціла|пасцілу]], [[мармелад]], [[сіроп]]ы і парэчкавае [[віно]].

Лісце і плады парэчкі выкарыстоўваюцца для падрыхтоўкі [[адвар]]аў і [[гарбата|гарбаты]], у якасці смакавага дадатку ў мяса і рыбу.

Многія віды парэчак — [[меданос]]ныя расліны<ref>{{кніга|аўтар=Абрикосов Х. Н. и др.|частка=Смородина|загаловак=Словарь-справочник пчеловода|спасылка=http://ashipunov.info/shipunov/school/books/slovarj-sprav_pchelovoda_1955.djvu|адказны=Сост. Федосов Н. Ф|месца=М.|выдавецтва=Сельхозгиз|год=1955|старонкі=342|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120107195254/http://ashipunov.info/shipunov/school/books/slovarj-sprav_pchelovoda_1955.djvu|archivedate=7 студзеня 2012}}</ref>.

Спрадвеку на Русі з парэчак рыхтавалі [[Брага (напой)|брагу]].

Сок чорнай парэчкі выкарыстоўваецца для падрыхтоўкі натуральных [[Харчовыя фарбавальнікі|харчовых фарбавальнікаў]].

{{зноскі}}

== Літаратура ==
* {{Крыніцы/БелЭн|12|Парэчкі}}
* ''Вавилов А. С.'' Чудо-ягода. // Наука и жизнь, 1988, № 7, с. 94. — О смородине лежачей, или моховке.
* ''Турова А., Сапожникова Э.'' О пользе чёрной смородины. // Наука и жизнь, 1988, № 7, с. 92—93.

== Спасылкі ==
* {{Плантарыум|44523|Смородина}}
* [http://flower.onego.ru/kustar/ribers.html Смородина] на сайце ЭДСР
* [http://gardenweb.ru/article/?c=chernaya-smorodina Описание сортов чёрной смородины] {{ref-ru}}
* {{ВТ-ЭСБЕ|Смородина}}
{{Парэчкі}}
{{Бібліяінфармацыя}}

[[Катэгорыя:Парэчкі| ]]
[[Катэгорыя:Ягадныя культуры]]
[[Катэгорыя:Флора Еўразіі]]