Вопыт Ламмерта

Вопыт Ламмерта — фізічны эксперымент 1929 года, пастаўлены нямецкім фізікам-эксперыментатарам Бертольдам Ламмертам для пацверджання размеркавання Максвела.

Вопыт Ламмерта

У вопыце выкарыстоўваецца скрыня з газам, малекулы якога вылятаюць праз адтуліну вонкі. Дыяметр адтуліны шмат менш даўжыні вольнага прабегу малекул, малекул ў скрыні шмат, таму знікненне тых, якія вылятаюць не мяняе наяўнае размеркаванне па хуткасцях ўсярэдзіне скрыні. Колы селектара, на паверхні якіх знаходзяцца выступы, якія прапускаюць або спыняюць рухаючыеся малекулы, круцяцца з кутняй хуткасцю $\omega$. Так, пераадолеўшы першае кола, малекула ляціць адлегласць $l$ да другога, якое за гэты час паварочваецца на кут $\alpha$. Выконваецца суадносіна:

$\frac{l}{v}=\frac{\alpha }{\omega }$

Так, рэгулюючы $l$, $\alpha$ и $\omega$, можна прапускаць толькі малекулы з пэўнай хуткасцю $v$. Праляцеўшыя праз другое кола малекулы пакідаюць след на пласціне. Правёўшы эксперымент для розных значэнняў $v$, можна атрымаць эксперыментальную карціну размеркавання хуткасцяў ў доследным газе.

У выніку эксперыменту было пацверджана размеркаванне Максвелла з значна большай дакладнасцю, чым у вопыце Штэрна 1920 года, давалага набліжаныя звесткі аб характары размеркавання. Схема эксперыменту падобная з вопытам, праведзеным у 1927 годзе амерыканскім фізікам-эксперыментатарам Джонам Элдрыджам, аднак менавіта вопыт Ламмерта прызнаецца як пацвердзіўшы размеркаванне Максвела эксперыментальна.

Гл. таксама

• Вопыт Штэрна
• Ота Штэрн