Дыхрамат калію

Дыхрамат калію ў віяле

Дыхрамат калію (двухромавокіслы калій, біхрамат калію, тэхн. хромпік) — неарганічнае злучэнне, каліевая соль дыхромовой кіслаты з хімічнай формулай K₂Cr₂O₇, мае выгляд аранжавых крышталяў. Валодае моцнымі акісляльнымі ўласцівасцямі, у сувязі з чым шырока ўжываецца ў хіміі, фатаграфіі, піратэхніцы і розных галінах прамысловасці. Высокатаксічны і канцэрагенны.

Часам хромпікам таксама называюць дыхрамат натрыю (Na₂Cr₂O₇).

Фізічныя і хімічныя ўласцівасці

Аранжавыя крышталі з тэмпературай плаўлення 396 °C. раскладаецца пры нагрэве вышэй 500 °C. раствараецца ў вадзе (г / 100 г): 4,6 (0 °C), 15,1 (25 °C), 37,7 (50 °C), нязначна раствараецца ў этаноле. Моцны акісляльнікШаблон:Sfn.

У кіслым асяроддзі аднаўляецца да соляў хрому (III)Шаблон:Sfn. Напрыклад, ён акісляе галагенід-іёны галогенводородных кіслот да свабодных галагенаў:

${𝖪}_{\mathrm{𝟤}}𝖢{𝗋}_{\mathrm{𝟤}}{𝖮}_{\mathrm{𝟩}}\mathsf{+}\mathrm{𝟣}\mathrm{𝟦}𝖧𝖢𝗅\mathsf{\to }\mathrm{𝟤}𝖢𝗋𝖢{𝗅}_{\mathrm{𝟥}}\mathsf{+}\mathrm{𝟥}𝖢{𝗅}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{\uparrow }\mathsf{+}\mathrm{𝟤}𝖪𝖢𝗅\mathsf{+}\mathrm{𝟩}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮$

Таксама ў кіслым асяроддзі пры pH 3,0—3,5 валодае здольнасцю акісляць металічнае срэбраШаблон:Sfn:

$\mathrm{𝟨}𝖠𝗀\mathsf{+}𝖢{𝗋}_{\mathrm{𝟤}}{O}_{\mathrm{𝟩}}^{\mathrm{𝟤}\mathsf{-}}\mathsf{+}\mathrm{𝟣}\mathrm{𝟦}{𝖧}^{\mathsf{+}}\mathsf{+}\mathrm{𝟨}{𝖾}^{\mathsf{-}}\mathsf{\to }\mathrm{𝟨}𝖠{𝗀}^{\mathsf{+}}\mathsf{+}\mathrm{𝟤}𝖢{𝗋}^{\mathrm{𝟥}\mathsf{+}}\mathsf{+}\mathrm{𝟩}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮$

Крышталічны дыхрамат калію пры награванні з шэрай і вугляродам аднаўляецца да аксіду хрому (III)Шаблон:Sfn:

${𝖪}_{\mathrm{𝟤}}𝖢{𝗋}_{\mathrm{𝟤}}{𝖮}_{\mathrm{𝟩}}\mathsf{+}𝖲\mathsf{\to }𝖢{𝗋}_{\mathrm{𝟤}}{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}\mathsf{+}{𝖪}_{\mathrm{𝟤}}𝖲{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}$

$\mathrm{𝟤}{𝖪}_{\mathrm{𝟤}}𝖢{𝗋}_{\mathrm{𝟤}}{𝖮}_{\mathrm{𝟩}}\mathsf{+}\mathrm{𝟥}𝖢\mathsf{\to }\mathrm{𝟤}𝖢{𝗋}_{\mathrm{𝟤}}{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}\mathsf{+}\mathrm{𝟤}{𝖪}_{\mathrm{𝟤}}𝖢{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}\mathsf{+}𝖢{𝖮}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{\uparrow }$

Дыхрамат калію — зыходнае рэчыва для атрымання хромакаліевых галын. Іх цёмна-фіялетавыя крышталі ўтвараюцца ў выніку аднаўлення сярністым газам або этылавым спіртам раствора біхрамата, падкісленай сернай кіслатой:

${𝖪}_{\mathrm{𝟤}}𝖢{𝗋}_{\mathrm{𝟤}}{𝖮}_{\mathrm{𝟩}}\mathsf{+}\mathrm{𝟥}𝖲{𝖮}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{+}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖲{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}\mathrm{𝟤}\mathrm{𝟥}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮\mathsf{\to }\mathrm{𝟤}𝖪𝖢𝗋\mathsf{(}𝖲{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}{\mathsf{)}}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{*}\mathrm{𝟣}\mathrm{𝟤}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮\mathsf{\downarrow }$

${𝖪}_{\mathrm{𝟤}}𝖢{𝗋}_{\mathrm{𝟤}}{𝖮}_{\mathrm{𝟩}}\mathsf{+}\mathrm{𝟥}{𝖢}_{\mathrm{𝟤}}{𝖧}_{\mathrm{𝟧}}𝖮𝖧\mathsf{+}\mathrm{𝟦}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖲{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}\mathrm{𝟣}\mathrm{𝟩}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮\mathsf{\to }\mathrm{𝟤}𝖪𝖢𝗋\mathsf{(}𝖲{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}{\mathsf{)}}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{*}\mathrm{𝟣}\mathrm{𝟤}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮\mathsf{\downarrow }\mathsf{+}\mathrm{𝟥}𝖢{𝖧}_{\mathrm{𝟥}}𝖢𝖮𝖧$

Водныя растворы дыхрамата калію валодаюць дубільнымі ўласцівасцямі, у прыватнасці, задубліваюць жэлацінШаблон:Sfn.

Атрыманне

Дзеянне хларыду калію на дыхрамат натрыю:

$\mathrm{𝟤}𝖪𝖢𝗅\mathsf{+}𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖢{𝗋}_{\mathrm{𝟤}}{𝖮}_{\mathrm{𝟩}}\mathsf{\to }{𝖪}_{\mathrm{𝟤}}𝖢{𝗋}_{\mathrm{𝟤}}{𝖮}_{\mathrm{𝟩}}\mathsf{+}\mathrm{𝟤}𝖭𝖺𝖢𝗅$

Падкісленай раствора храмата калію:

$\mathrm{𝟤}{𝖪}_{\mathrm{𝟤}}𝖢𝗋{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖲{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{\to }{𝖪}_{\mathrm{𝟤}}𝖢{𝗋}_{\mathrm{𝟤}}{𝖮}_{\mathrm{𝟩}}\mathsf{+}{𝖪}_{\mathrm{𝟤}}𝖲{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮$

Прымяненне

Ўжываецца пры вытворчасці фарбавальнікаў, пры вырабу скур і аўчын, як акісляльнік у запалкавай прамысловасці, піратэхніце, фатаграфіі, жывапісу. Хромпік каліевы дадаюць ў астуджальную вадкасць для засцярогі рухавіка ад карозіі і накіпеўтварання. Раствор хромпіка ў сернай кіслаце (т.з. хромавую сумесь) ужываюць для мыцця шкляной посуд ў лабараторыях. У лабараторнай практыцы выкарыстоўваецца ў якасці акісляльніка, уключаючы аналітычную хімію (храматаметрыя).

У чорна-белай фатаграфіі ўжываецца ў якасці адбельвальніка для выдалення металічнага срэбра з эмульсіі. Не ўжываецца ў каляровай фатаграфіі, так як для адбельвання патрабуе кіслага асяроддзя, а пры pH 4 4 фарбавальнікі, якія ўтварыліся ў эмульсіі пры каляровым праяве, абескаляроўваюцца. Замест гэтага ў каляровай фатаграфіі для адбельвання выкарыстоўваюцца склады на аснове гексацыянафеарату (III) калію і жалезнай солі трылона БШаблон:Sfn.

Бяспека

ВысокатаксічныШаблон:Sfn, канцэрагенны, алерген, пырскі яго раствора руйнуюць скурныя пакровы, дыхальныя шляхі і храстковыя тканіны. Сярод злучэнняў шасцівалентнага хрому найбольш таксічны. ГДК складае 0,01 мг / м3 (у пераліку на CrO<sub id="mwdg">3</sub>)Шаблон:Sfn. Пры працы з дыхраматам калію неабходна ўжываць абарону органаў дыхання і скуры.

Літаратура

• Егоров А. С. Химия: современный курс для подготовки к ЕГЭ. — Ростов-на-Дону: Феникс, 2013. — 699 с. — ISBN 978-5-222-21137-3.
• Шаблон:Source
• Шаблон:Публікацыя
• Рипан Р., Четяну И. Неорганическая химия. Химия металлов. — М.: Мир, 1972. — Т. 2. — 871 с.
• Справочник химика / Редкол.: Никольский Б. П. и др.. — 2-е изд., испр. — М.—Л.: Химия, 1966. — Т. 1. — 1072 с.
• Справочник химика / Редкол.: Никольский Б. П. и др.. — 3-е изд., испр. — Л.: Химия, 1971. — Т. 2. — 1168 с.
• Шаблон:Публікацыя