Сячэнне рассеяння
Сячэ́нне рассе́яння, ці эфекты́ўнае сячэ́нне ў квантавай механіцы — фізічная велічыня, якая характарызуе імавернасць пераходу сістэмы дзвюх часціц пры іх сутыкненні ў пэўны канечны стан у выніку пругкага ці няпругкага рассеяння, напрыклад, пучка часціц на нерухомай мішэні.
Выражаецца формулай:
дзе Шаблон:Math — лік такіх пераходаў за адзінку часу, Шаблон:Math — канцэнтрацыя часціц, якія падаюць на мішэнь, Шаблон:Math — іх скорасць.
У прасцейшым выпадку вызначае памеры плошчы, пры праходжанні праз якую часціца рассейваецца (гл. рассеянне мікрачасціц). Пругкае рассеянне часціц характарызуюць дыферэнцыяльным сячэннем Шаблон:Math, дзе Шаблон:Math — элемент цялеснага вугла, у які рассейваюцца часціца і поўным пругкім сячэннем Шаблон:Math, роўным інтэгралу дыферэнцыяльнага сячэння, узятаму па поўным цялесным вугле.
У фізіцы элементарных часціц эфектыўнае сячэнне (сячэнне рэакцыі) характарызуе працэсы іх узаемадзеяння (рассеянне, распад, анігіляцыю, множнае нараджэнне часціц і інш.). Эксперыментальныя вымярэнні сячэння даюць звесткі аб структуры сутыкнутых часціц. Напрыклад, вымярэнні пругкага рассеяння альфа-часціц атамамі рэчыва дазволілі адкрыць атамнае ядро, а пругкага рассеяння электронаў нуклонамі — вызначыць радыусы нуклонаў і размеркаванне ў іх электрычнага зараду і магнітнага моманту (электрамагнітны формфактар).
Паняццем сячэння карыстаюцца таксама ў кінетычных ураўненнях, што апісваюць нераўнаважныя працэсы ў статыстычнай фізіцы і фізічнай кінетыцы.
Літаратура
Спасылкі
- Сечение // Физическая энциклопедия.