Парадак рэакцыі

Пара́дак рэа́кцыі па дадзеным рэчыве — паказчык ступені пры канцэнтрацыі гэтага рэчыва ў кінетычным ураўненні рэакцыі (ураўненне, якое звязвае скорасць рэакцыі з канцэнтрацыяй рэчываў, што узаемадзейнічаюць).

Паводле закону дзейных мас, скорасць Шаблон:Math простай (аднастадыйнай) рэакцыі тыпу

$n_{A}A+n_{B}B\to pC+qD$

роўная:

$v=k{C}_A^{n_A}{C}_B^{n_B},$

дзе Шаблон:Math і Шаблон:Math — канцэнтрацыі рэчываў Шаблон:Math і Шаблон:Math, Шаблон:Math — канстанта скорасці рэакцыі, Шаблон:Math і Шаблон:Math — асобныя парадкі рэакцыі (па рэчывах Шаблон:Math і Шаблон:Math адпаведна).

Для простай гамагеннай рэакцыі асобныя парадкі рэакцыі адпавядаюць стэхіяметрычным каэфіцыентам рэчыва ва ўраўненні хімічнай рэакцыі.

Агульны (сумарны) парадак рэакцыі роўны суме парадкаў рэакцыі па ўсіх рэчывах, канцэнтрацыі якіх уваходзяць у кінетычнае ўраўненне: для простых рэакцый парадак рэакцыі — цэлы лік (1,2 ці 3), для складаных (напрыклад, паралельных, паслядоўных) рэакцый звычайна не супадае з сумай стэхіяметрычных каэфіцыентаў (можа быць дробным і нават адмоўным лікам).

Парадак рэакцыі залежыць ад механізму рэакцыі і ўмоў, у якіх яна адбываецца (можа змяняцца пры змене тэмпературы і ціску), і вызначаецца эксперыментальна.

Гл. таксама

• Хімічная кінетыка

Літаратура

• Парадак рэакцыі // Шаблон:Крыніцы/БелЭн С. 82.